Казан халкын эш белән тәэмин итү үзәге: «Югары белемле белгечләрнең яртысы гына һөнәре буенча эш табачак»

Казан халкын эш белән тәэмин итү үзәге: «Югары белемле белгечләрнең яртысы гына һөнәре буенча эш табачак»

<p> </p> <p> </p> <div class="detail-picture"> <img src="https://kzn.ru/upload/iblock/1f6/DSC_5086.jpg"> <p class="detail-picture__caption"> Фото: <span style="color: #8e8e8e;">Денис Гордийко</span> </p> </div> <p> <span style="color: #3d3d3d;">(Казан шәһәре KZN.RU, 1-нче ноябрь, Ксения Швецова). Хезмәт базары һәрвакыт икътисадның иң тиз үзгәрә торган сегментларының берсе булды. Моны 2020 ел тагын бер кат раслады, коронавирус пандемиясе фонында эшсезлекнең кискен сикереше булды, һәм теге яки бу белгечләргә ихтыяҗ үзгәрде. Шул ук вакытта бу яңа инструментлар барлыкка килүгә дә ярдәм итте: читтән торып эшләү популярлык казанды, һөнәргә яңадан укыту курслары ачылды. Бүгенге көндә хезмәт базарында вәзгыять нинди, якын арада нинди һөнәрләр юкка чыгачак, ә кайсылары киресенчә югары түләүле булачак, KZN.RU порталы укучыларына Казанның халыкны эш белән тәэмин итү үзәге директоры урынбасары Гөлнара Филиппова сөйләде.</span> </p> <h3> <b><span style="color: #222222;">«Яшьләрнең теләкләре хезмәт базары чынбарлыгы белән туры килми»</span></b> </h3> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Гөлнара Марат кызы, башта Казанның хезмәт базарындагы вәзгыятьнең нинди булуы турында сөйләгез әле? Узган көздә үк без эшсезлекнең кискен артуын күзәттек.</span></b> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Г.Ф.: </span></b><span style="color: #3d3d3d;">Әйе, пандемия хезмәт һәм эшкуарлык базары буйлап куәтле үтте. Тулы канлы локдаун һәм чикләүләр кертелгәннән соң, күп кенә кибетләр, рестораннар, барлар торгынлыкта булды. Кайберләре кабат ачылмады, йөзләрчә мең кеше эш урынсыз калды. Мисал өчен: узган ел октябрь аенда мәшгульлек хезмәтендә учетта якынча 33 мең эшсез торган, ә пандемиягә кадәр алар 3 меңгә якын кеше булган. Ягъни эшсезләр саны 10 тапкырга арткан!</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Әмма хәзер хезмәт базарында уңай динамика күзәтелә – эшсезләр санының кимүе һәм халыкның мәшгульлеге дәрәҗәсенең артуы. Хәзерге вакытта Казанда якынча 1700 эш бирүче тәкъдим итә торган 22 мең вакантлы урын бар. Октябрь башына эшсезләр сыйфатында рәсми рәвештә 8021 кеше теркәлгән, теркәлгән эшсезлек дәрәҗәсе эшче көчләр санының 1,25%-ын тәшкил иткән. Эшсезлек буенча максималь пособие – 12 мең 130 сум – хәзер 2,3 меңнән артык кеше ала.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Тагын киеренкелек коэффициенты дигән төшенчә бар – бу мәшгуль булмаган гражданнар санының ирекле вакансияләр санына нисбәте. Бездә ул хәзер 0,43 берәмлек дәрәҗәсендә, ягъни бер эшсезгә ике вакансия туры килә. Шулай итеп, тулаем алганда, хезмәт базарындагы вәзгыять шактый тиз торгызыла, эшсезлек дәрәҗәсе тотрыклы рәвештә кими.</span> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Ә Казанда хәзер нинди һөнәрләргә ихтыяҗ аеруча зур? Элеккечә эшче белгечлекләр популярмы?</span></b> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Г.Ф.:</span></b><span style="color: #3d3d3d;"> Элеккеге кебек үк, якынча 63-65% вакансияләр – эшче белгечлекләр, якынча 37-38% – хезмәткәрләр. Заводларда станокчылар, токарьлар, фрезерчылар, төзелеш тармагында – ташчылар, бетончылар, арматурчы, балта осталары, штукатурлар һәм буяучы кебек белгечләргә тотрыклы ихтыяҗ саклана. Инженерлык профиле белгечләренә, шулай ук медицина хезмәткәрләренә зур ихтыяҗ бар, өстәвенә, табиблар да, кече медицина персоналы да кирәк – аларга пандемия фонында ихтыяҗ бик нык артты.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Моннан тыш, транспорт тармагында белгечләргә сорау зур. Соңгы вакытта хәрби хезмәткәрләр - рядовой һәм сержант составы өчен вакансияләр саны артты, октябрь башына 1200 шундый урын күрсәтелгән.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Шулай да эшчеләр һәм инженерлар – беренче урында.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;"> <img width="783" src="https://kzn.ru/upload/iblock/af8/MMB_9778.jpg" height="522"></span> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Ни өчен бу хәлне шулай озак тигезли алмыйлар, эшче һөнәр белгечләре җитмәү турында инде күп еллар сөйлиләр?</span></b> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Г.Ф.: </span></b><span style="color: #3d3d3d;">Беренче чиратта эшче кадрлар җитмәү проблемасы мәгариф системасына һәм җәмгыятьнең социаль юнәлешләренә бәйле. Мәктәпне тәмамлаучыларның күбесе югары белем бирүне таләп итүче һөнәр сайлый. Бу, үз чиратында, хезмәт базарында сорау һәм тәкъдимнәрнең структур дисбалансын китереп чыгара. Ягъни, яшьләр югары уку йортын тәмамлый һәм эш эзли башлагач, андый белгечләр өчен вакансияләр санының эш эзләүчеләр саныннан ике тапкыр кимрәк булуы ачыклана. Бүген безнең статистика буенча югары белемле белгечләр өлеше 30%-тан артып китә. Һәм шуны аңларга кирәк, аларның яртысы гына белгечлек буенча эш таба алачак.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Бу бит хезмәт хаклары дәрәҗәсенә кагыла – яшьләрнең теләге хезмәт базары чынбарлыгына туры килми. Югары уку йортларын тәмамлаучылар еш кына аларның эш тәҗрибәсе юклыгын исәпкә алмыйлар, белем алу – бу әле барысы да түгел. Яшь белгечләр үзләренең тәҗрибәле коллегалары белән эш урыннары өчен каты көндәшлек белән очраша. Шуңа күрә еш кына эшче белгечлеге булган кешенең хезмәт хакы шактый югары булып чыга. Әгәр югары квалификация категориясе булган хезмәткәрнең ул 50-60 мең сум дәрәҗәсендә булса, яшь икътисадчының – уртача 20-25 мең сум тирәсе.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Хезмәткәрләр саны турында тәгаен сөйләсәк, аларның уртача исемлек саны предприятиеләрдә һәм ваклап сату, сәламәтлек саклау, мәдәният, спорт һәм башка оешмаларда арта. Ә пҗитештерүдә киресенчә сизелерлек кими, кадрлар кытлыгы бар. Бу сәнәгать предприятиеләренең авырткан урыны. Беренче чиратта бу хезмәткәрләрнең пенсиягә китүләре белән бәйле, ә аларга алмашка яшьләр юк – аларның урыннарын беркем дә алмый. Бу дәрәҗәсез, кызыксыз, модасыз дип санала. Өстәвенә, хезмәт базарындагы реаль вәзгыятьне кешеләр өйрәнми, эш бирүчеләрнең ихтыяҗлары турында да, хезмәт хаклары дәрәҗәсе турында да белмиләр.</span> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Гөлнара Марат кызы, хезмәт базарында сорау һәм тәкъдимнәр дисбалансы турында сөйләгәндә, нинди һөнәрләр турында сүз бара? Белгечләрнең артык булуы кайсы өлкәләрдә аермачык күренеп тора?</span></b> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Г.Ф.: </span></b><span style="color: #3d3d3d;">Нигездә, бу әле берничә ел элек үк артык күп булу күзәтелгән тармаклар – әйтик, юристлар, икътисадчылар. Күрсәтмәлелек өчен мисал китерергә була: бүген Казанда автомобиль йөртүчеләр өчен – 159 эзләүчегә 681 вакансия, ташчылар өчен – дүрт эзләүчегә 430 вакансия, электрогаз белән эретеп ябыштыручылар өчен – 6 эзләүчегә 21 вакансия, инженерлар өчен – 186 кешегә 243 вакансия.</span> </p> <h3><span style="color: #3d3d3d;"><img width="783" src="https://kzn.ru/upload/iblock/7d8/DSC_4725.jpg" height="522"></span></h3> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Шул ук вакытта юристлар өчен – 51 эзләүчегә 12 вакансия, икътисадчылар өчен – 58 эзләүчегә 28 вакансия, бухгалтерлар өчен – 269 эзләүчегә 92 вакансия. Күргәнебезчә, юридик һәм икътисадый белем белән күп кенә белгечләр эш эзләүдә авырлыклар белән очрашкан инде. Әлбәттә, алар аны чиктәш өлкәләрдә эзли алалар, ләкин шулай да бу саннар үзләре өчен үзләре сөйли.</span> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Мондый дисбаланс белән нишләргә соң? Җәмәгать фикерен үзгәртергәме? Моңа озак еллар кирәк булачак...</span></b> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Г.Ф.:</span></b><span style="color: #3d3d3d;"> Игътибарны күбрәк хезмәт базарының реаль ихтыяҗлары турында җәмгыятькә күбрәк мәгълүмат җиткерүгә юнәлтергә, яшьләр сукырларча килеп туган стереотипларга иярмәсен өчен, вәзгыятьне өйрәнүгә этәрү зарур. Мәктәп укучылары һәм аларның ата-аналары белән һөнәри юнәлеш буенча эш алып барырга кирәк. Без хәзер эшче һөнәрләрен популярлаштыру программасын эшлибез, ул инде раслау стадиясендә. Бу юнәлештә эшлибез.</span> </p> <h3> <b><span style="color: #222222;">Кадрларның алмашынып торуы, пандемия нәтиҗәләре, онлайн режимда эшсезлек буенча пособие</span></b> </h3> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Гөлнара Марат кызы, без инде читләтеп кенә пандемия һәм аның хезмәт базарына йогынтысы темасына кагылдык. Яңарган эшсезлектән тыш, ул икътисадның бу сегментында ничек чагылыш тапты? Узган еллар кризлары белән чагыштырып буламы?</span></b> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Г.Ф.: </span></b><span style="color: #3d3d3d;">Гомуми сөйләсәк, эш урыннары санын кыскартудан тыш, мәшгульлек формалары дистанцион эш файдасына кинәт үзгәрде, эш вакыты озынлыгы кимеде, хезмәт хакы кимеде.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">2008-2009 еллардагы икътисади кризис вакытында ситуация охшаш иде: ул вакытта да хезмәт базарында конкуренция кинәт артты, һәм компанияләр яшь яки квалификациясез кадрлардан күпләп котыла башладылар. Өстәвенә, әгәр сез хәтерлисез икән, ул вакытта да төп һөҗүм икътисадчыларга һәм юристларга туры килде.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Шулай да аермалар бар: 2020 елда яшь хезмәткәрләр генә түгел, тәҗрибәлерәк белгечләр дә зыян күрде. Хәтерлибез, изоляция режимы вакытында күп кенә предприятиеләр йөкләнешкә түзмәде, кыскартуларга барды, хәтта хезмәткәрләр компетенциясе шик тудырмаса да. Моннан тыш, күпләрне читтән торып эшкә күчерделәр, цифрлы компетенцияләргә ихтыяҗ кинәт артты. Ә өлкән яшьтәге кешеләрдә, өлкән яшьтәге хезмәткәрләрдә еш кына бу күнекмәләр аксый, шуңа күрә нәкъ менә алар авыр хәлдә калдылар.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Билгеле булганча, кунакханә-ресторан бизнесы индустриясе әлегә кадәр кыенлыклар кичерә. Бу өлкәдә бүгенге көнгә вакансия шактый күп, мәсәлән, мәшгульлек үзәкләре аша пешекчеләрне, кондитерларны, официантларны, барменнарны эзлиләр.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;"> <img width="783" src="https://kzn.ru/upload/iblock/87b/MMB_6399.jpg" height="522"></span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Моннан тыш, хезмәт базарында күп өлкәләрдә мигрантлар эшләве дә чагылыш тапты – мәсәлән, хезмәт күрсәтү өлкәсендә, шул ук клининг хезмәтләрендә.</span> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Сез аерым тармакларда кайтып китүләре кризис тудырган мигрантларны искә алдыгыз. Казанлыларда бүген нинди вакансияләр популяр түгел?</span></b> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Г.Ф.:</span></b><span style="color: #3d3d3d;"> Әйткәнемчә, бу хезмәт күрсәтү өлкәсе: мәсәлән, хәзер безнең җыештыручылар өчен меңнән артык вакантлы урын бар. Шулай ук бу төзекләндерү предприятиеләре – бүгенге көндә мәшгульлек хезмәтендә урам себерүчеләр өчен 300-дән артык вакансия. Транспорт тармагында кондукторлар, машина йөртүчеләр җитми.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Мондый агым эшнең сезонлылыгы белән бәйле – мондый позицияләргә озак вакытка эшләргә бик азлар гына бара. Хезмәт хаклары дәрәҗәсе дә, әлбәттә, шулай ук әһәмияткә ия.</span> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Пандемия нәтиҗәләренең берсе һөнәри талчыгу дигән фикер яшәп килә, аерым алганда, хәзер сәламәтлек саклау тармагы белгечләрнең күпләп китүе белән очраша – медицина учреждениеләре гаять зур йөкләнеш кичерә. Сезнеңчә, синдромны ничек булдырмый калырга мөмкин?</span></b> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Г.Ф.:</span></b><span style="color: #3d3d3d;"> Талчыгу белән, әлбәттә, хезмәт буенча кешеләр белән күп аралашкан хезмәткәрләр еш очраша. Барыннан да элек, бу медицина һәм социаль хезмәткәрләр, укытучылар, полицейскийлар, хезмәт күрсәтү өлкәсе хезмәткәрләре һәм башкалар.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Биредә өч сигезле формуласын – 8 сәгать эшләү, 8 сәгать ял һәм 8 сәгать йокы истә тотарга кирәк. Эшне һәм ялны бүлү мөһим. Эшкә барсаң, начар кәефеңне һәм шәхси проблемаларыңны калдыр. Һәм киресенчә – эштәге проблемаларыңны өйгә алып кайтма. Спорт белән шөгыльләнү, дөрес туклану һәм саф һавада йөрүләр ярдәм итә.</span> </p> <h3> <b><span style="color: #222222;">Курслар һәм яңадан укыту: веб-дизайнер булыргамы яки үз бизнесыңны ачаргамы?</span></b> </h3> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Гөлнара Марат кызы, ә сез пандемия фонында укуга кызыксыну артуын билгеләп үтәсезме? Яңа һөнәрләр үзләштерү, яңадан укыту курсларының популярлыгы арттымы?</span></b> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Г.Ф.: </span></b><span style="color: #3d3d3d;">Пандемия чыннан да шәһәр халкында яңа һөнәрләрне үзләштерүгә кызыксыну уятты, өстәвенә күп кенә очный курслар онлайн-форматка күчте. Иң популяры – IT-юнәлешләр, мәсәлән, программалаштыру, веб-дизайн, графика дизайны, маркетингка ихтыяҗ бар һ.б..</span> </p> <div class="detail-picture table"> <div class="detail-picture__column"> <img src="https://kzn.ru/upload/iblock/933/DSC_5134.jpg"> </div> <div class="detail-picture__column"> <div class="detail-picture__text"> «Хәзер берьюлы берничә тармакта эшли белүче, төрле компетенцияләрне үстерүче һәм белемнәрне һәм технологик чишелешләрне бер тармактан икенчесенә күчерергә сәләтле кешеләр кирәк» </div> </div> </div> <p> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Казан халкын эш белән тәэмин итү үзәге оештырган бушлай курслар турында җентекләбрәк сөйләгез әле.</span></b> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Г.Ф.:</span></b><span style="color: #3d3d3d;"> Белем дәүләт контрактлары кысаларында хезмәт базары ихтыяҗлары һәм эш эзләүчеләрнең теләкләре нигезендә үткәрелә. Укуларны лицензияләнгән белем бирү оешмалары уздыра, алар курслар йомгаклары буенча тиешле документлар – дипломнар, таныклыклар яисә шаһәдәтнамә бирәләр. Юнәлешләрдән иң кирәклеләре сайлана – мәсәлән, киләсе елда эшсез гражданнарны укыту эш бирүчеләрнең гаризалары буенча гына диярлек үткәреләчәк. Бу бик мөһим, без бит беренче чиратта эзләүчеләрне эш белән тәэмин итүгә юнәлгән.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Шулай ук, агымдагы ел башыннан укыту «Демография» милли проектының «Мәшгульлеккә ярдәм» федераль проекты кысаларында уздырыла. Аны эшсезләр генә түгел, халыкның башка категорияләре дә уза ала – эш эзләүчеләр, 50 яшьтән өлкәнрәк кешеләр, пенсионерлар, өч яшькә кадәрге баланы карау ялында булган хатын-кызлар, хезмәт мөнәсәбәтләрендә тормаган һәм мәктәпкәчә яшьтәге балалары булган хатын-кызлар.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Гомумән, мәшгульлек үзәгенә теләсә кем мөрәҗәгать итә ала – хәтта сез эшләгән очракта да, эшчәнлек өлкәсен үзгәртү нияте белән. Ул вакытта сез эш эзләүче категориясенә керәчәксез һәм курс сайлый аласыз.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Гадәттә теге яки бу юнәлеш буенча укучылар җыелуын без </span><a href="https://trudvsem.ru/" target="_blank"><span style="color: #0d5baa;">үзебезнең сайтта</span></a><span style="color: #3d3d3d;"> анонслыйбыз, шунда ук төрле курсларга язылырга була – алар хәзер бик күп. Быел контрактлар буенча барлыгы 376 эшсез белем алган, ә илкүләм проект кысаларында 93 кеше укыган.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;"><img width="783" src="https://kzn.ru/upload/iblock/7b8/IMG_0283.jpg" height="522"><br> </span> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Сез мәшгульлек үзәге уку базасын билгели дип әйттегез. Казанлылар кайда белем ала?</span></b> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Г.Ф.: </span></b><span style="color: #3d3d3d;">Безнең контрактлар буенча эшсез гражданнар укуларны ТИСБИ, Россия кооперация университетында һәм башкаларда уза.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">«Демография» илкүләм проектының «Мәшгульлеккә ярдәм итү» федераль проекты кысаларында өч оешма: «Ворлдскиллс Россия» һөнәри осталыкны үстерү агентлыгы, КФУ һәм РАНХиГСның Казан филиалы.</span> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Эшчәнлек өлкәсен алыштырырга гына түгел, ә үз бизнесларын ачарга теләүче үзмәшгуль гражданнарга ярдәм итүнең нинди дә булса программалары һәм ярдәм формалары бармы?</span></b> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Г.Ф.:</span></b><span style="color: #3d3d3d;"> Эшсез гражданнар өчен үзмәшгульлеккә ярдәм итү программасы бар. Кеше мондый сорау белән мәшгульлек үзәгенә мөрәҗәгать итә, учетка баса, эшчәнлек төрен сайлый һәм программада катнашучы булырга теләү турында гариза яза. Ул КФУ базасында укый, анда үз эшен башлау өчен кирәкле бөтен нәрсәне үзләштерә: бухгалтерия, салым салу нигезләрен һәм башкаларны. Шуннан соң ул бизнес-план яза һәм аны эксперт советы судына тәкъдим итә. Аңа салым хезмәте, пенсия фонды, район администрациясе белгечләре, эшләүче эшкуарлар керә. Алар кешенең чыннан да ни дәрәҗәдә үз эшен ачарга әзер булуын бәяли, һәм әгәр ул әзер булса, аңа беренче этапта ярдәм сыйфатында 145 мең 100 сум бүлеп бирелә.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Әлбәттә, монда куркыныч та бар, чөнки ел дәвамында кеше эшкуарлык эшчәнлеген башкарырга тиеш. Әгәр дә кинәт акчаларны максатчан файдаланмау ачыкланса яки ниндидер сәбәпләр аркасында эш китмәсә, бюджет акчалары кире кайтарылырга тиеш. Быел әлеге программа буенча 74 кеше үз эшен ачкан.</span> </p> <h3> <b><span style="color: #222222;">Зумерлар эшкә кая урнаша, һәм Казанда маркшейдерны кем эзли</span></b> </h3> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Гөлнара Марат кызы, бүген кайсы һөнәр ияләре югары хезмәт хакы ала?</span></b> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Г.Ф.: </span></b><span style="color: #3d3d3d;">Бу транспорт, төзелеш, медицина, күчемсез милек, IT-технологияләр һәм сатулар кебек өлкәләрдәге һөнәрләр. Эш бирүчеләр, кагыйдә буларак, яхшы түләргә әзер, әмма таләпләр дә тиешенчә – бу белем, тәҗрибә, тиешле квалификация булу.</span> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Бүген яшь буын – кичәге студентлар – теләмичә генә традицион һөнәрләрне сайлый, фриланс, блогерлык файдасына сайлау ясый. Сез моның белән килешәсезме? Казанда яшь кадрлар җитмәү проблемасы бармы?</span></b> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Г.Ф.: </span></b><span style="color: #3d3d3d;">Мондый проблема бар, яшь белгечләр чыннан да җитми. Ләкин тагын иң еш сәбәп – без элегрәк әйткән сорау һәм тәкъдимнең туры килмәве.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Быелның 9 аенда без 15 мең кешене эшкә урнаштырдык. Алар арасында 18 яшьтән 24 яшькә кадәрге яшь хезмәткәрләр – 1,5 меңнән артык кеше. Шулай булгач, яшьләр чыннан да платформа мәшгульлеге файдасына сайлау ясый. Мондый эш төре хезмәт шартларының сыгылмалылыгын тәэмин итә – кеше эш вакытын һәм урынын үзе сайлый. <i>(Платформалы мәшгульлек – хезмәткәрләрне хезмәт базарына кертүнең уңайлы форматы. Ул хезмәт күрсәтүчеләр яки башкаручылар һәм аларның клиентлары арасында арадашчы сыйфатында чыгыш ясаган цифрлы платформаны куллануны күздә тота – ред.шәр.).</i></span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Эш тагын шунда ки, яшьләр һәрвакыт тәҗрибәсез тиешле вакансиягә дәгъва итә алмыйлар, ә аны алу өчен, ким дигәндә, беренче эш урынын табарга кирәк. Һәм монда платформалы мәшгульлек шулай ук зумерларга ярдәм итә – аның керү бусагасы түбәнрәк. <i>(Зумерлар – 2003-2004 еллардан соң туган яшь буын вәкилләре, ред.шәр.)</i>. Яшьләр өчен платформа мәшгульлеге еш кына эшкуарлыкка беренче адым була. Яшь әти-әниләр өчен бу эшне һәм балаларны карау мөмкинлеген берләштерү мөмкинлеге дә, хәзер монда традицион эш белән тәэмин итү бик нык оттыра.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;"><img width="783" src="https://kzn.ru/upload/iblock/453/DSC_4724.jpg" height="521"><br> </span> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Соңгы елларда хезмәт базарыннан нинди һөнәрләр тулысынча юкка чыкты яки якындагы елларда юкка чыгачак?</span></b> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Г.Ф.:</span></b><span style="color: #3d3d3d;"> Бу планда хезмәт базары бик пластик, тиз арада технологияләр үсешенә һәм хезмәтне автоматлаштыруга көйләнә. Соңгы елларда секретарь-машинистка, прачка, телефонист кебек һөнәрләр тулысынча юкка чыкты.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Фаразлаулар буенча, киләчәктә хезмәт базарыннан автоматлаштырырга мөмкин булган күп кенә һөнәрләр китәчәк, әйтик, кассир яки хат ташучы. Моннан тыш, башкалардан алдарак архивариус, документовед, лектор, билетер, тегүче, каравылчы, секретарь, фасовщик, банк хезмәткәре, музейларда караучы, корректор, расшифровщик, колл-үзәк операторы кебек һөнәрләр юкка чыгачак.</span> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Безгә тагын нинди үзгәрешләр көтәргә кирәк? Нинди һөнәрләр барлыкка киләчәк яки ихтыяҗ артачак?</span></b> </p> <p> </p> <div class="detail-picture table"> <b> <div class="detail-picture__column"> <img src="https://kzn.ru/upload/iblock/4c8/DSC_5158.jpg"> </div> <div class="detail-picture__column"> <div class="detail-picture__text"> ««Россия эше» сайты бары тик дәүләт ярдәме белән генә эш эзләү буенча популяр сервисларның аналогы булды» </div> </div> </b> </div> <b><br> </b> <p> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Г.Ф.:</span></b><span style="color: #3d3d3d;"> Бүген дөнья шундый тизлек белән үзгәрә ки, күп кенә компанияләр аларга 10 елдан соң да нинди белгечләр кирәк булачагын әйтә ала, ерак офыклар турында әйтеп тә торасы юк. Әмма гомуми фаразлар ясарга мөмкин. Мисал өчен, без күрәбез, акрынлап тар профиль белгечләре китә, чөнки аларның күнекмәләре бәйләнгән технологияләр артык тиз үзгәрә. Хәзер берничә тармакта берьюлы эшли ала торган, төрле компетенцияләрне үстерүче һәм белемнәрне һәм технологик чишелешләрне бер тармактан икенчесенә күчерергә сәләтле кешеләр кирәк. Бу күнекмәләрнең киң спектры булган универсаллар. Базар үсә, үз өстеңдә эшләргә кирәк, бер һөнәрне үзләштерү һәм анда эшләү отышлы түгел. Шуңа күрә без кешеләрнең киң компетенцияләр спектры булсын өчен өйрәтергә тырышабыз.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Әгәр конкрет мисаллар китерсәк, әлегә безгә гадәти булмаган кебек тоелган профессияләр барлыкка киләчәк һәм беренче планга чыгачак. Мәсәлән, мәгълүмати системалар архитекторы – бу мәгълүматларны эшкәртү системалары белән эшләүче белгече, адаптив юл катламын, күзәтү системасын һәм юлларның торышын тикшерү датчикларын куя торган акыллы юлар төзүче, авыл хуҗалыгын алып бару нәтиҗәләрен утильләштерү принцибын эшләү өчен җавап бирүче авыл хуҗалыгы экологы, медицина роботларын проектлаучы.</span> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Ә сез очрашкан сирәк, гадәти булмаган вакансияләргә мисаллар китерә аласызмы?</span></b> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Г.Ф.: </span></b><span style="color: #3d3d3d;">Мондый вакансияләр еш очрамый, әмма була. Мәсәлән, без инженер-гидролог, врач-гериатр, фельдъегерь кебек вакансияләрне сирәк очрый торганнарга кертә алабыз. Вакансияләре исемлегендә маркшейдер бар – ул җир асты корылмаларын төзүнең һәм тау токымнарын эшкәртүнең барлык этаплары өчен җавап бирүче белгеч. Балыклар үрчетүче яки ихтиолог, тьютор, водолаз һәм башкалар таләп ителгәне булды.</span> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Йомгаклап пандемиянең мәшгульлек хезмәтендә ничек чагылуын беләсе килә.</span></b> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Г.Ф.:</span></b><span style="color: #3d3d3d;"> Башка бик күп оешмалар кебек үк, без яңа чынбарлыкка яраклашырга тиеш идек. Мәшгульлек хезмәтенә документларны дистанцион тапшыруга күчү гамәлгә ашырылды. Моңа кадәр эшсезләргә район мәшгульлек үзәгенә документлар пакеты белән килергә кирәк иде, ә хәзер алар эшсезлек буенча хисапка өйдән чыкмыйча гына, «Россиядә эш» сайтында баса алалар. Бу сайт дәүләт ярдәме белән генә эш эзләү буенча популяр сервисларның аналогы булды. Анда бөтен илдән мәшгульлек хезмәтләре мәгълүматлары туплана. Сайтта теркәлү өчен ЕСИАның расланган хисап язмасы булырга тиеш.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Локдаун игълан ителгәннән соң пик көннәрендә шулкадәр күп килүчеләр булды ки, безгә тиз юнәлеш алырга һәм эш принципларын үзгәртергә туры килде. Хәзер документлар һәрвакыт дистанцион тапшырылачак.</span> </p> <p>   </p> <br> <p> </p>

2021-11-01T10:55:36+0300