Кинолог Регина Мөхәммәтханова: «Эт тәрбиясендә мәҗбүриләү түгел, ә кагыйдәләрне уен аша аңлату мөһим»

Кинолог Регина Мөхәммәтханова: «Эт тәрбиясендә мәҗбүриләү түгел, ә кагыйдәләрне уен аша аңлату мөһим»

<p> </p> <div class="detail-picture"> <img src="https://kzn.ru/upload/iblock/75f/WhatsApp-Image-2021_08_10-at-17.49.17.jpeg"> <p class="detail-picture__caption"> Фото: <span style="color: #8e8e8e;">Регина Мөхәммәтханованың шәхси архивыннан</span> </p> </div> <p> <span style="color: #3d3d3d;">(Казан шәһәре KZN.RU, 11-нче август, Ксения Швецова). 22-нче август к</span><span style="color: #3d3d3d;">ө</span><span style="color: #3d3d3d;">нне Урицкий исемендәге Казан паркында икенче тапкыр «Яңа дустыңны тап» акциясе узачак, анда шәһәр халкы приюттан үзенә эт сайлый алачак. Беренче мондый акция июль аенда узды – ул вакытта «Зооцентр»дан ун эт үзенә йорт тапты. Хайванны үз йортыңа алу, яңа дустың белән тормышка ничек әзерлән</span><span style="color: #3d3d3d;">ергә</span><span style="color: #3d3d3d;"> һәм аның белән уртак тел ничек табарга, гади урам эте бию буенча Европа чемпионы була аламы, шулай ук дрессировканың әһәмияте – бу хакта KZN.RU порталы укучыларына кинолог Регина Мөхәммәтханова сөйләде.</span> </p> <p> <span style="color: #222222;">Регина Мөхәммәтханова Казан ветеринария академиясен тәмамлаган, кинология түгәрәгендә шөгыльләнгән, шуннан кинологлар курсларын тәмамлаган. Ветклиникада эшли, шулай ук казанлыларга этләрне дрессировкаларга ярдәм итә. Регинаның беренче «тәрбияләнүчеләре» – Эчке эшләр министрлыгында хезмәт итү өчен әзерләнгән этләр. Регина үзе ике эт белән яши: Маха кушаматлы урам эте һәм Эстер кушаматлы бордер-колли. Ике эте дә бик күп трюклар белә һәм берничә тапкыр төрле ярышларда призер булган.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;"> </span> </p> <h3> <b><span style="color: #222222;">Беренче адым – этне ничек сайларга һәм йортны ничек әзерләргә</span></b> </h3> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Эт алуга җаваплы карарга кирәк, шуңа күрә приютка килгән көнне үк кулыңа хайван тотып кайтып китү дөрес түгел. </span></b><span style="color: #3d3d3d;">Башта эт белән танышырга, аның темпераментын белергә, приютка ике-өч тапкыр килергә кирәк. Гадәттә кураторлар үз карамагындагылар турында җентекләп сөйли ала. Кагыйдә буларак, алар эт белән якынрак аралашырга, аның белән йөреп кайтырга рөхсәт итә. Бу сезгә әлеге тәрбияләнүченең туры киләме икәнлеген яхшырак аңларга мөмкинлек бирәчәк, чөнки, кешеләрдәге кебек үк, аларның һәркайсының үз холкы бар.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Кайчак бер эт ошый, тик кеше приютка барган вакытта ул мөнәсәбәтләрнең икенчесе белән яхшырак булуын аңлый. Тик күңелсез вариант та булырга мөмкин, этне матур кыяфәте өчен алалар, әмма ул холкы буенча бөтенләй туры килми. Мондый үсеш вариантын шунда ук төшереп калдырырга кирәк.</span> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Көчекне яки олы этне алу турында уйланган очракта, эш белән тәэмин ителешеңне бәяләү мөһим</span></b><span style="color: #3d3d3d;">. Әгәр кешеләр бик мәшгуль, көчекне балачактан тәрбияләү мөмкинлекләре юк икән, ул вакытта инде урамда йөреп кайтуның нәрсә икәнен белә һәм расписание буенча көнгә ике тапкыр ашый торган олы эткә өстенлек бирү яхшырак. Истә тотыгыз, көчекләрне өйрәтү сорала һәм алар күпкә ешрак ашый: иң кечкенәләрне көненә биш тапкыр, 3-4 айлыкларны – көненә дүрт тапкыр, аннары – көненә өч тапкыр һәм бары тик 6-7 айга гына ике тапкыр ашатуга күчәргә мөмкин булачак.</span> </p> <p> </p> <div class="detail-picture"> <div class="detail-picture"> <img src="https://kzn.ru/upload/iblock/a30/DSC_7987.jpg"> <p class="detail-picture__caption"> <br> </p> </div> <br> </div> <b><span style="color: #3d3d3d;">Без этнең безнеке булуын аңлагач һәм аны үз яныбызга алырга карар кылгач, йортны әзерләп куярга кирәк.</span></b><span style="color: #3d3d3d;"> Әгәр бу көчек икән, ут чыбыкларын һәм ул йота ала торган барлык куркыныч әйберләрне яшерергә кирәк. Барлык тәрәзәләрдә челтәрләр булырга тиеш, балконны ябарга кирәк. Беренче вакытта хайванны игътибар белән күзәтү мөһим – көчекне куркыныч һәр почмакта сагалап тора, чөнки көчекләр бик кызыксынучан була. Өлкән этләр гадәттә басынкырак, тик без аларны төп кагыйдәләргә өйрәтергә тиеш, шулай ук алар кимерә ала торган куркыныч предметларны алып кую яхшырак.</span> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Өйдә яки фатирда этнең куркыныч янамый торган үз урыны булырга тиеш. </span></b><span style="color: #3d3d3d;">Көчек өчен вольер яки зур булмаган оя булу мөһим. Дөрес якын килгәндә, бу эт тарафыннан җәза буларак кабул ителмәячәк, киресенчә – бу этнең ялгыз кала ала торган аулак урыны булачак. Аны анда көчләп, әзерлексез бикләп кую һич рөхсәт ителми.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Әгәр дә бу гади мич ятагы булса, аны керү юлында түгел, ә берәр почмакта урнаштыру мөһим. Балаларга һәм гаиләнең барлык әгъзаларына этнең үз урынына китүен һәм аңа кагылырга ярамый икәнен аңлату мөһим. Моны этнең үз бүлмәсенә китүе дип кабул итәргә кирәк. Бу урамнан табып алынган приют хайваннары өчен аеруча мөһим – алар шунда ук хуҗасына ышана башлый алмый һәм аларга беркем дә кагылмый торган урын булу мөһим.</span> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Эткә көчләп аралашу тагарга һәм аны стресска кадәр җиткерергә ярамый.</span></b><span style="color: #3d3d3d;"> Әгәр дә сез приюттан куркак эт алгансыз икән, аның белән сак булырга һәм аңа бәйләнмәскә тиешсез. Контакт ашату аша җайга салына. Эт почмакка сыенган икән, аңа җитәрлек су бирергә, берничә урынга савыт урнаштырырга кирәк – мә, рәхим итеп эчә аласың. Тик әгәр дә син ашарга телисең икән, сиңа чыгарга һәм хуҗаңа таба адым ясарга туры киләчәк. Сукбай этләрнең еш кына кешеләр белән аралашуда тискәре тәҗрибәләре була. Исегездә тотыгыз, хайван сездән сәбәпсез курыкмый, аңа вакыт бирегез. Эткә азык кисәкләре куярга, шул ук вакытта үзеңә хәрәкәтсез булырга мөмкин. Аңа карап тору кирәкми, читкә борылу яхшырак, һәм аның белән эмоциональ сөйләшү киңәш ителми – тыныч, сабыр булып калу мөһим.</span> </p> <p> </p> <div class="detail-picture"> <img src="https://kzn.ru/upload/iblock/a36/DSC_8245.jpg"> <p class="detail-picture__caption"> <br> </p> </div> <b><span style="color: #3d3d3d;">Эт оборона агрессиясе күрсәтә ала.</span></b><span style="color: #3d3d3d;"> Бу хәл әгәр дә без аның үзенә тынычлык кирәк дигән сигналларын вакытында кабул итмәсәк булырга мөмкин. Ул, әгәр инде чигенер җире булмаса, үзенең тешләрен күрсәтә башлый. Моңа кадәр без аларның колаклары сүлпәнәюен, койрыклары кысылуын, читкә юнәлтелгән караш, югарыга үрмәләгән авыз читләрен күзәтә алабыз. Алар еш кына хаталы рәвештә елмаю, качарга һәм китәргә теләү буларак кабул ителә. Болар барысы да эт стресс кичерә – аннан читкә китегез дигәнне аңлата.</span> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Гомумән, тормышларында авыр тәҗрибә булган мондый этләрнең характеры катлаулы була. Бу очракта сабырлык тупларга һәм кинологка мөрәҗәгать итәргә кирәк.</span> </p> <h3> <b><span style="color: #222222;">Икенче адым – прививка, карантин, ашату</span></b> </h3> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Приюттан алынган этне шунда ук ветеринарга күрсәтү мөһим.</span></b><span style="color: #3d3d3d;"> Хайванның сәламәт булуына һәм аны вакцинацияләү кирәклегенә инанырга кирәк. Ветврач хайванны елына ким дигәндә бер тапкыр карарга тиеш.</span> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Бер тапкыр да вакцинацияләнмәгән көчек карантин узарга тиеш. </span></b><span style="color: #3d3d3d;">Бу чорда аны урамда йөртергә ярамый, чөнки ул авырырга мөмкин. Башта вакцинациянең ике этабын узарга кирәк: ике айлык вакыттан алып эт инфекцияләреннән беренче прививкалар ясала, ә өч айдан – котыру чиреннән прививка. Еш кына приютта олы этләр дә бу прививкаларны алмый, шуңа күрә аларны теләсә кайсы очракта вакцинацияләргә кирәк.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">21 көннән ревакцинация үткәрелә. Аннан соң 10 көн узарга тиеш, алар дәвамында көчек һаман да карантинда булачак.</span> </p> <p> </p> <div class="detail-picture"> <img src="https://kzn.ru/upload/iblock/de0/WhatsApp-Image-2021_08_10-at-17.49.16.jpeg"> <p class="detail-picture__caption"> <br> </p> </div> <b><span style="color: #3d3d3d;">Карантин вакытында көчекне бәдрәфкә биләүгә йөрергә өйрәтү җиңелрәк.</span></b><span style="color: #3d3d3d;"> Бу чорда көчекне өйдә бикләмәү мөһим. Аны урамга ияләштерегә кирәк, бигрәк тә сүз урам этләре турында барса – аларның психикасы бик тотрыклы түгел. Көчекне кулга алып урамга алып чыгарга, әйләнә-тирә дөньяны күрсәтергә, авазларга ияләштерергә була. Аны урамда ашатырга да мөмкин. Еш кына кешеләр этне карантинга бикләп куя, нәтиҗәдә хайван урамнан курка башлый.</span> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Ашатуның ике юлы бар – табигый яки коры азык белән. </span></b><span style="color: #3d3d3d;">Эт хуҗасы кулай вариантны үзе сайлый. Кыйммәтле азык сатып алу мәҗбүри түгел – әгәр эткә арзанрак ризык туры килә икән, аны куллану мөмкин. Ашамлык сайлаганда этнең сәламәтлегенә, аның тизәгенә, йон сыйфатына игътибар итәргә кирәк. Аллергик этләр дә була – алар өчен ветеринар белән берлектә диета сайлап алына.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Натураль ашату – сөякле ботка түгел, ә ветдиетолог белән берлектә дөрес төзелгән рацион. Мондый рацион эченә ит, яшелчәләр һәм кайчак зур булмаган күләмдә җиләк-җимеш керә. Көчекләр өчен сыйфатлы туклану аеруча мөһим, чөнки аларның организмы әле формалаша гына.</span> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Ризык, судан аермалы буларак, савытта даими рәвештә булырга тиеш түгел.</span></b><span style="color: #3d3d3d;"> Ашау порция буенча бирелә һәм әгәр ул ашамаган булса, 15 минуттан алына. Алга таба без ризыкны икенче тапкыр ашауга бирәбез. Кайчак урамда яшәгән һәм күпне күргән эт азыкка бик тиз җавап бирә һәм барысын да бик тиз арада ашап бетерә. Азыкны тынычрак кабул итү, ашыкмый гына ашау өчен махсус савытлар ярдәмендә өйрәтергә мөмкин.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Эт артык акрын һәм теләмичә генә ашарга тиеш түгел. Хайванның аппетиты яхшы булуы ризыкны күргәч, шунда ук ашый башлавыннан күренә.</span> </p> <h3> <b><span style="color: #222222;">Өченче адым – урамда йөреп кайтуга ияләштерәбез, чакыру командасына өйрәтәбез.</span></b> </h3> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Өлкән этләр, кагыйдә буларак, урамда йөреп кайтуның нәрсә икәнен белә һәм аларны аңа өйрәтү зарурлыгы юк. Ә менә көчек белән мәшәкатьлерәк булачак. Гомумән, көчек өчен өйдә 8-12 айга кадәр «бәләкәй йомыш» буенча өйгә йөрү – бу нормаль күренеш. Без аны моның өчен һич кенә дә ачуланмыйбыз, югыйсә ул сезнең янда йомыш белән йөрүне начар дип беләчәк һәм аулак урыннар эзли башлаячак. Этләр аларны ни өчен сүгүләрен аңламый, бигрәк тә алар «эз калдырган»нан соң күпмедер вакыт үзган булса.</span> </p> <p> </p> <div class="detail-picture"> <img src="https://kzn.ru/upload/iblock/0c9/WhatsApp-Image-2021_08_10-at-17.49.17-_1_.jpeg"> <p class="detail-picture__caption"> <br> </p> </div> <span style="color: #3d3d3d;">Борыны белән күлләвеккә чумдыру – ул гомумән акылга сыймый торган гамәл. Эт өчен бу стресс, вакыйгаларны тулысынча аңламау. Алар логик чылбыр төзи белми һәм хуҗа белән нидер булган дип уйлый. Көчекне орышыр урынына, аны урамда кычкырып мактарга һәм аны тәм-том белән сыйларга кирәк.</span> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Үземнең тәҗрибәм турында сөйлим. Минем беренче этем приюттан алынган зур гына бер урам эте иде, ә икенчесен, бордер-коллины мин көчек килеш алдым. Миңа хәтта ял алып, аны урамга ияләштерү өчен шактый вакыт сарыф итәргә туры килде. Минем көчегем сәгать саен бәдрәфкә йөри иде, һәм мин аны шул вакытка туры китереп урамга чыгарырга тырыштым. Ул «үз эшләрен» шунда эшләгән икән, аны мактый идем. Аннары әкренләп урамда йөрү аралыклары арасында вакытны арттыра бардым. Хәзер моның белән проблемалар юк.</span> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Йөргән вакытта этне ялыктыру бик мөһим.</span></b><span style="color: #3d3d3d;"> Ул вакытта хуҗасы аны көн буена ялгызын гына калдырып эшкә китсә дә, ул сагынмаячак, ә йоклаячак, ял итәчәк. Этнең өйдә ялгызы гына калуына без шулай ук акрынлап өйрәтәбез: башта ике сәгатькә китәбез, аннары бу вакытны арттырабыз.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Барысында да чама һәм акыл кирәк, шул исәптән йөкләнештә дә. Шуны аңларга кирәк, этне бәйдә йөртү – бу гомумән аның өчен йөкләнеш түгел, без ике сәгать шулай йөри алабыз, ә ул бөтенләй арымаячак. Шуңа күрә аның белән уйнарга, шөгыльләнергә кирәк. Иң яхшысы – тренировкалар һәм өйрәтү.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Эт белән уен вакытында тәмамланырга тиеш. Мисал өчен, эткә 20 минут дәвамында туп ыргыту киңәш ителми – бу аны туйдыра. Ул аны алып килгән очракта да, моннан ләззәт ала алмаячак. Шулай ук әгәр без аны ниндидер командага өйрәтсәк, мәсәлән, «утыр» – без моның белән даими бәйләнергә тиеш түгел. Иң яхшы алым – күнегүне яки уенны кызыксынуның кайнар ноктасында тәмамлау. Этне тәрбияләүдә мәҗбүр итү түгел, бәлки кагыйдәләрне уен аша аңлату кирәк.</span> </p> <p> </p> <div class="detail-picture"> <img src="https://kzn.ru/upload/iblock/dc1/v-tekst-1.jpeg"> <p class="detail-picture__caption"> <br> </p> </div> <span style="color: #3d3d3d;">Физик йөкләнеш бик мөһим – бу йөзү, кисешкән урында йөрү һ.б. Хәзер этләр өчен фитнес та бар – ул хайванга яхшы физик формада булырга мөмкинлек бирәчәк. Ләкин этне дәресләр белән йөкләргә кирәкми, күнегүләр 2-5 минут алымнар белән башкарылырга тиеш, бигрәк тә сүз көчекләр турында барса.</span> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Әгәр дә ул чакыру командасын белми икән, димәк этне бәйдән ычкындырырга ярамый. </span></b><span style="color: #3d3d3d;">Бу «миңа», «монда кил» һәм башка командалар булырга мөмкин. Гомумән, өйрәтүләрнең кагыйдәләре буенча, эт якын килергә һәм хуҗаның сул аягы янына утырырга тиеш. Әмма тормышта бу мөһим түгел – иң мөһиме, ул килсен. Үз этләрем өчен мин ике төрле команда кулланам: алар килеп җитсен өчен «монда» командасы, һәм – сул аяк янына килеп утырсыннар өчен «минем янга» командасы.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Чакыру командасына этне бәйдә булганда өйрәтәбез, аннары бау кулланырга мөмкин. Бу озын бау, ул эт өчен сизелерлек түгел – аның өчен бу ялган ирек. Рулетка туры килми, чөнки бу өйрәткеч инструмент түгел, чөнки эт киеренкелекне сизә. Гади бауны теләсә кайсы төзелеш кибетеннән сатып алырга мөмкин. Бу –бәйдән җибәргәнгә кадәр арадаш этап булачак – эт «миңа» командасын белмәгән вакытка кадәр. Мондый бау белән без команданы тыныч кына эшкәртәбез, һәм аннары кайвакыт аны бәйдән җибәрә алабыз.</span> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Даими рәвештә паркта этне бәйдән ычкындыру, аны йөгертү, ә аннары тотып өйгә кайту дөрес түгел.</span></b><span style="color: #3d3d3d;"> Эткә бу ошый, ләкин сорау: кем кем белән йөри? Бу очракта ул хуҗаны арттан ияргән зат буларак кабул итә. «Син мине җибәрдең, кабат бәйгә алганчы миңа рәхәт иде», – дип уйлый. Кеше һәм аның хайваны контакты өчен икенчесенең хуҗа булырга теләве мөһимрәк. Әлбәттә, кайвакыт мин үз этләремне дә мәйданчыкта башка хайваннар белән йөгерергә җибәрәм. Әмма моны даими рәвештә түгел, ә сирәк эшләргә кирәк.</span> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Эт белән һичшиксез иртәнге 5-тә йөрергә туры киләчәк дип уйлау хата.</span></b><span style="color: #3d3d3d;"> Сезнең этегез сезгә җайлашачак. Әгәр дә сез аны йөргән вакытта, әйтик 30 минут дәвамында җитәрлек ардырасыз икән, иртә белән ул да сезнең кебек каты йоклаячак.</span> </p> <h3> <b><span style="color: #222222;">Дүртенче адым – социальләштерәбез һәм өйрәтәбез</span></b> </h3> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Кайбер кешеләр өчен этне ярату – аңа күп ризык бирү һәм урамда йөртү. Әмма хайван өчен дөрес кайгырту – ул социальләштерү. Аның мие һәрвакыт мәшгуль булырга, эт үсәргә тиеш.<b> Без читлектә ятып, тәгәрмәч әйләндерү дә җитәрлек булган әрлән алмыйбыз. Эт – ул социаль җан иясе, без аны социальләштерегә, аның интеллектын үстерергә тиешбез. </b>Еш кына кечкенә этләр бәдрәфкә бары тик өйдә генә йөри һәм урамга җылы көнне атнага бер тапкыр гына чыга. Бу дөрес түгел, хуҗа этне көн саен йөртергә тиеш.</span> </p> <p> </p> <div class="detail-picture"> <img src="https://kzn.ru/upload/iblock/e4c/WhatsApp-Image-2021_08_10-at-17.50.10-_1_.jpeg"> <p class="detail-picture__caption"> <br> </p> </div> <span style="color: #3d3d3d;">Моннан тыш, һичшиксез, этне барлык көнкүреш процедураларына өйрәтергә кирәк – тырнак кисү, колакларны чистарту, аяк юу, авыз куышлыгын карау.</span> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Дрессировкага теләсә кайсы эт бирелә. </span></b><span style="color: #3d3d3d;">Аны истә калдыру өчен төрле эткә команданың төрле санда кабатлануы таләп ителә, һәм һәркайсына үз алымы кирәк. Мәсәлән, минем танышым урамда чүп мәйданчыгы янында гадәти урам этен үзенә алды, Понька дип атады. Һәм күптән түгел бу эт бию буенча Европа чемпионы булды. Минем этем Маха – шулай ук гади урам эте – күп трюклар белә, аның белән без дә берничә тапкыр ярышларга бардык, призлы урыннар алдык. Урам этләре ахмак була дигән фикер – ул миф.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Гадәттә, этләр тәрбияләүнең беренче этабында мин кинологка мөрәҗәгать итәргә киңәш итәм, чөнки соңыннан төзәтергә туры киләчәк күп хаталар ясарга мөмкин. Көчекне беренче көннәрдән үк өйрәтерг, дөрес булмаган күнекмәләргә юл куймаска кирәк. Кинолог тиешле база бирә: үз-үзеңне контрольдә тоту, асылма бәйдә йөртү, чакыру, эт белән контакт табарга ярдәм итә.</span> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Дрессировкадан үзеңә ләззәт алу да мөһим, эт белән аралашу шатлык һәм позитив китерергә тиеш. </span></b><span style="color: #3d3d3d;">Этләр һәрвакыт безнең халәтне тоя, шуңа күрә алар белән без үзебезне яхшы хис иткәндә генә шөгыльләнергә кирәк. Әгәр дә без эт белән «кирәк өчен» генә шөгыльләнсәк, ул дәресләргә җитди карамаячак.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Мин этне урамда өйрәтергә яратам. Шул ук вакытта аннан барлык биремнәрне үтәүнең идеаль төгәллеген таләп итмәскә кирәк – төз утырырга, арткы аякларына идеаль басарга. Шуны истә тотыгыз, бу уен, аны җәзага әйләндермәгез.</span> </p> <p> </p> <div class="detail-picture"> <img src="https://kzn.ru/upload/iblock/383/WhatsApp-Image-2021_08_10-at-17.50.10.jpeg"> <p class="detail-picture__caption"> <br> </p> </div> <p> </p> <h3> <b><span style="color: #222222;">Бишенче адым – җәзаламыйбыз, ә хуплыйбыз</span></b> </h3> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Әгәр дә без этне гел орышсак һәм үзен начар тотуы турында әйтсәк, без аның нидер эшләргә теләген генә әрәм итәчәкбез. Я</span></b><span style="color: #3d3d3d;">хшы тәртипне ныгытырга кирәк. Әлбәттә, без кайвакыт интонация белән үзебезнең канәгать булмавыбызны күрсәтә алабыз, һәм әгәр эт белән яхшы элемтә формалашкан икән, бу инде җитәрлек булачак.</span> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Җәза итеп этне ашаудан мәхрүм итү дөрес түгел. </span></b><span style="color: #3d3d3d;">Гаепләү белән бәйләнеш төзелмәячәк, ул үзен начар хис итәчәк.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Эткә конкрет мисаллар аша үз-үзеңне тоту кагыйдәләрен аңлату яхшырак. Мәсәлән, әгәр сезгә кунаклар килсә, ул аларны йөгереп барып, өреп каршы алырга тиеш түгел, ә аны чакырганны үз урынында көтәргә тиеш. Моның өчен танышыбызның кунакка керүен сорыйбыз һәм башта эт белән янәшә утырабыз, аның үз-үзен тотышын күрсәтәбез. Кеше кергән саен, ул урынында кала, моның өчен аны тәмле әйбер белән сыйлыйбыз, мактыйбыз. Һәм шулай бөтен нәрсәдә дә диярлек эшләргә кирәк.</span> </p> <p> </p> <div class="detail-picture"> <img src="https://kzn.ru/upload/iblock/5a9/WhatsApp-Image-2021_08_10-at-17.40.57.jpeg"> <p class="detail-picture__caption"> <br> </p> </div> <b><span style="color: #3d3d3d;">Әгәр дә без кагыйдәләр урнаштырганбыз икән, аларга һәрвакыт таянырга кирәк. </span></b><span style="color: #3d3d3d;">Мәсәлән, хуҗа, эткә ятакка менәргә ярамый дип карар кылган икән, димәк, аңа ятакка беркайчан да менәргә ярамаячак, сезнең кәефегез буенча гына түгел. Югыйсә, эт юлдан тайпылачак, аннан ни теләгәннәрен аңламаячак.</span> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Ахырда – һәрвакыт финанс мәсьәләсен алдан ук уйлап куегыз.</span></b><span style="color: #3d3d3d;"> Әгәр дә сез эт алырга телисез икән, ул авырса һәм аңа түләүле ярдәм кирәк була калса, сездә акча запасы булырга тиеш. Эткә ризык, тәм-том һәм башка вак-төяк сатып алырга кирәк. Мәсәлән, ризык сала торган интерактив уенчыклар этнең күңелен ача һәм үстерә, шуңа күрә алар белән үз хайванын иркәләү мөмкинлеге бар икән, бик шәп.</span> </p> <p>   </p> <p> </p> <p> </p>

2021-08-11T09:45:01+0300