Батучы кешегә ничек ярдәм итәргә һәм ничек үзеңә табигать көчләре корбаны булмый калырга?

Батучы кешегә ничек ярдәм итәргә һәм ничек үзеңә табигать көчләре корбаны булмый калырга?

<p> </p> <div class="detail-picture"> <img src="https://kzn.ru/upload/iblock/7e8/MMB_0566.jpg"> <p class="detail-picture__caption"> Фото: Марат Мугинов </p> </div> <p> (Казан шәһәре KZN.RU, 17-нче июль). 1-нче июньнән 9-нчы июльгә кадәр Татарстанда 39 кеше һәлак булган, шул исәптән ике бала. Фаҗигале хәлләрнең иң еш сәбәпләре – исерткеч эчемлекләр эчү, җиһазландырылмаган урыннарда коену, сулыкта үзеңне саксыз тоту һәм ата-аналарның үз балаларын карап бетермәве. Су коенырга мөмкин булган урында ничек итеп куркынычсыз ял оештырырга, ә кайда бөтенләй коенырга киңәш ителми , әгәр дустыгыз яки үзегез бата башлагансыз икән, нишләргә – куркынычсыз тәртип турында белешмәлектә укыгыз. </p> <p> </p> <ul class="ul-li-tree"> <ul> </ul> <li> <p style="background: white;"> <b><span style="color: #282828;">Ачык сулыкта коенуга әзерләнергә һәм дөрес вакытны сайларга</span></b> </p> </li> <ul> <li> <p> Ачык сулыклар куркыныч булырга мөмкин, шуңа күрә сак булырга кирәк. Су коену бары тик сәламәт кешеләргә генә киңәш ителә. </p> <p> Йөзү өчен иң яхшы вакыт – 8:00 сәгатьтән 10:00 сәгатькә һәм 17:00 сәгатьтән 19:00 сәгатькә кадәр. Ашаганнан соң бер сәгать-сәгать ярымнан да иртәрәк су коенырга ярамый, ләкин суга ач килеш тә керергә киңәш ителми. Шул ук вакытта ял иткән һәм парланмаган булу мөһим. </p> <p> Олы кешеләргә балаларны, лагерьларга, туристлык походларына һәм пикникларга җибәргәнче, суда куркынычсызлык кагыйдәләренә өйрәтергә кирәк. Бу аларның гомерен коткарырга мөмкин. </p> </li> </ul> </ul> <div class="detail-picture"> <img width="640" src="https://kzn.ru/upload/iblock/591/s-insty-MCHS.jpg" height="453"> <p class="detail-picture__caption"> <br> </p> </div> <ul class="ul-li-tree"> <ul> </ul> <li> <p style="background: white;"> <b><span style="color: #282828;">Ял итү һәм коену өчен дөрес урын сайлау</span></b> </p> </li> <ul> <li> <p> Махсус билгеләнгән һәм җиһазландырылган урыннарда гына коенырга ярый. Аз көймәләр буенча дәүләт инспекциясендә техник тикшерү һәм санитар-эпидемиологик нормаларга туры килү-килмәү буенча тикшерү узган пляжда коену иң яхшысы. </p> <p> «Коену тыела!» кисәтү аншлаглары урнаштырылган урында суга керү катгый тыела, чөнки бу монда ял итү куркынычсыз түгел дигәнне аңлата. </p> <p> Әгәр дә сез таныш булмаган урында коенырга уйласагыз, беренче эш итеп төпне тикшерегез. Әгәр анда чокыр, агач ботаклары, чүп-чар һәм очлы предметлар булмаса, суга акрын һәм сак кына керегез. </p> </li> </ul> </ul> <ul class="ul-li-tree"> <ul> </ul> <li> <p align="center"> <span style="color: #3d3d3d;"> </span> </p> <p> <b><span style="color: #282828;">Вакытны һәм ераклыкны контрольдә тоту</span></b> </p> </li> <ul> <li> <p> Су коену зонасының чикләренә йөзү, хәрәкәт итүче суднолар, көймәләр, катерлар, катамараннар, гидроцикллар янына йөзеп бару, чумарга һәм су астында озак булырга ярамый. Хәтта такталар, көймәләр, ятаклар, кабартылган матраслар кулланган очракта да, камераларны буйкалар артына чыгарга ярамый. </p> </li> </ul> </ul> <ul class="ul-li-tree"> <ul> </ul> <li> <p style="background: white;"> <b><span style="color: #282828;">Ялгыз килеш йөзмәскә һәм чуммаска</span></b> </p> </li> <ul> <li> <p> Беркайчан да ялгыз килеш йөзмәгез, бигрәк тә үз көчегезгә ышаныч булмаганда. Билгесез урында сикерү һәм суга чуму куркыныч, чөнки баш белән су төбенә, агач ботагына, субайга бәрелергә, муен умырткаларын сындырырга, аңны җуярга һәм һәлак булырга мөмкин. </p> <p> Коену вакытында ялган шау-шу тудырмагыз, үзегез белән шәһәр пляжына этләр һәм башка хайваннар алып килмәгез. </p> <p> Йөзә белмисезме? Ул чагында махсус җиһазландырылган урыннарда 1,2 м дан артык булмаган тирәнлектә  коеныгыз. </p> </li> </ul> </ul> <ul class="ul-li-tree"> <ul> </ul> <li><b><span style="color: #282828;">Балаларны күзәтергә һәм суда куркыныч уеннарга юл куймаска</span></b><br> </li> <ul> <li> <p> Балаларның уеннарын хәтта сай урында да күзәтегез, чөнки алар егылып, тончыгырга мөмкин. Су төбендә чуму һәм яулап алулар белән бәйле күңел ачулар оештырмагыз – азарт тузанында сез партнерыгызның һава урынына су сулап, аңын югалтуына сәбәп булуыгыз ихтимал. Уен вакытында  бер-берегезнең кулларын һәм аякларын тоту рөхсәт ителми. </p> <p> Шуны истә тоту мөһим, балалар өлкәннәр контролендә генә йөзәргә тиеш. </p> </li> </ul> </ul> <ul class="ul-li-tree"> <ul> </ul> <li> <p style="background: white;"> <b><span style="color: #282828;">Әгәр кеше бата башласа</span></b> </p> </li> <ul> <li> <p> Әгәр дә сез батучыны күрсәгез, «Кеше бата!». дип кычкырып ярдәмгә чакырыгыз. Коткаручылар һәм ашыгыч ярдәм чакыртыгыз. Әгәр мөмкинлек бар икән, батучыга озын бауга береккән  коткару түгәрәге ыргытыгыз. </p> <p> Батучы кешене сез яхшы йөзгән очракта гына коткара аласыз. Кием-салым, аяк киемегезне салыгыз, аннары йөзеп аның янына барып җитегез. Батучы белән сөйләшегез, әгәр адекват җавап ишетсәгез, кыю рәвештә иңбашыгызны терәк сыйфатында куеп, аңа ярга йөзеп чыгарга ярдәм итегез. </p> <p> Әгәр дә батучы каушауга бирелгән, сезне каты итеп тотып суга өстери икән, көч кулланыгыз. Әгәр дә кулга алынудан котылып булмаса, тирән сулыш ясап, үз артыңнан коткаручыны чакырып, су астына чумарга кирәк – ул сезне һичшиксез җибәрәчәк. Әгәр батучы аңсыз булса, аны, чәченнән тотып, яр буена алып чыгарга кирәк. </p> </li> </ul> </ul> <ul class="ul-li-tree"> <ul> </ul> <li> <p style="background: white;"> <b><span style="color: #282828;">Судан коткарылган кешегә ярдәм</span></b> </p> </li> <ul> <li> <p> Батучыны судан чыгарып, ашыгыч ярдәм чакыртырга һәм аңа беренче ярдәм күрсәтергә кирәк: </p> <p>   </p> <p> Зыян күрүчене йөзтүбән әйләндерегез, башын оча сөягеннән түбән төшерегез; </p> <p> - авыз куышлыгын чистартыгыз һәм теленең тамырына кискен басым ясагыз; </p> <p> - косу һәм йөткерү рефлекслары барлыкка килгән очракта, сулыш юлларыннан һәм ашказаныннан суны тулысынча чыгаруга ирешегез; </p> <p> - әгәр косу хәрәкәтләре һәм пульсы булмаса, кешене аркасына яткырыгыз һәм реанимациягә керешегез (ясалма сулыш, йөрәкнең туры булмаган массажы); </p> <p> - Яшәү билгеләре барлыкка килгән очракта, аны йөзе белән аска таба борыгыз, суны үпкә һәм ашказаныннан чыгарыгыз. </p> <p>   </p> <p> Әгәр кеше инде суга төялгән икән, аны тирәнлектә табу омтылышын калдырмагыз. Моны әгәр дә кеше суда 6 минуттан артык булмаса эшләргә мөмкин. </p> <p> Зыян күрүчене игътибарсыз калдырырга ярамый, чөнки теләсә кайсы вакытта йөрәк тукталышы булырга мөмкин. Зыян күрүчене, әгәр коткару хезмәтен чакыру мөмкинлеге бар икән, мөстәкыйль рәвештә күчерү  ярамый. </p> </li> </ul> </ul> <ul class="ul-li-tree"> <ul> </ul> <li> <p style="background: white;"> <b><span style="color: #282828;">Әгәр үзең бата башласаң</span></b> </p> </li> <ul> <li> <p> Каушап калмаска тырышырга кирәк. Артык өс, аяк киемен салырга, аннары кычкырып ярдәмгә чакырырга кирәк. </p> <p> Суда булганда, аркагызга борылып, кулларыгызны киң җәеп, иркенләгез, тирән сулыш алыгыз. </p> <p> Көзән җыера башларга мөмкин. Бу очракта инглиз энәсе булу файдалы, аны үзегез белән алу кагыйдәсен алыгыз. Әгәр сезнең аягыгызны көзән җыерса, яныгызды энә булмаса, берничә тапкыр уылдык мускулларын чеметегез. Әгәр дә бу ярдәм итмәсә, аягыгызның баш бармагына нык кына тотыныгыз да, аны кисәк турайтыгыз. Аннары ярга таба йөзегез. </p> </li> </ul> </ul> <ul class="ul-li-tree"> <ul> </ul> <li> <p style="background: white;"> <b><span style="color: #282828;">Су белән тончыккан очракта</span></b> </p> </li> <ul> <li> <p> Каушамагыз һәм дулкынга җилкәгез белән борылырга тырышыгыз. Терсәкләрегез янында бөгелгән кулларыгызны күкрәгегезнең аскы өлешенә кысып, кулларыгыз белән үз-үзегезгә булышыгыз, аннары борыныгызны судан чистартыгыз һәм берничә йоту хәрәкәте ясагыз. </p> <p> Сулышыгызны тергезеп, корсагыгызга ятыгыз һәм ярга таба юнәлегез. Кирәк булса, ярдәмгә чакырыгыз. </p> </li> </ul> </ul> <p> <i><span style="color: #3d3d3d;">Фото Россия Гадәттән тыш хәлләр министрлыгының ТР буенча Баш идарәсе</span></i><a href="https://16.mchs.gov.ru/" target="_blank"><i><span style="color: #0d5baa;"> сайтыннан</span></i></a><i><span style="color: #3d3d3d;">алынган.</span></i> </p> <ul class="ul-li-tree"> <ul> </ul> </ul> <br> <ul class="ul-li-tree"> <ul> </ul> <ul> <p> <br> </p> </ul> </ul> <ul class="ul-li-tree"> <ul> </ul> </ul> <br> <ul class="ul-li-tree"> <ul> </ul> </ul> <ul class="ul-li-tree"> <ul> </ul> </ul> <br> <ul class="ul-li-tree"> <ul> </ul> </ul> <br> <p> </p>

2021-07-17T10:03:49+0300