Бүген Казан Бөек Ватан сугышында Җиңүнең 80 еллыгын бәйрәм итә. Казан гарнизоны гаскәрләренең Меңьеллык мәйданында тантаналы узуы истәлекле датага багышланган төп чара булды. Мәйдан буйлап саф адымнары белән 2,5 меңгә якын хәрби хезмәткәр, хәрби училищелар, кадет сыйныфлары һәм Юнармия курсантлары узды. Бәйрәм кунаклары алдында 15 берәмлектән артык хәрби техника узды. Парадта ТР рәисе Рөстәм Миңнеханов, ТР Дәүләт киңәшчесе Минтимер Шәймиев, ТР Дәүләт Советы рәисе Фәрит Мөхәммәтшин, Татарстан премьер-министры Алексей Песошин, ТР Рәисе Аппараты җитәкчесе Әсгать Сәфәров, Казан мэры Илсур Метшин һәм башкалар катнашты.
Парад меңләгән казанлыларны һәм шәһәр кунакларын җыйды, күпләр гаиләләре белән килде. Тантананың мөһим кунаклары — Бөек Ватан сугышы ветераннары һәм тыл хезмәтчәннәре — үзәк трибуналарга урнашты, биредә үк республиканың беренче затлары урнашты.
Спас манарасындагы төйгечләр сугуыннан соң Казан гарнизоны гаскәрләренең тантаналы узуы башлана. Композитор Александр Александровның «Изге сугыш» музыкасына мәйданга Россия, Татарстан Дәүләт флагларын һәм Җиңү байракларын алып чыктылар. Өч төп символны Жуков Кызыл байрак училищесының Казан югары танк команда ордены мактау каравылы ротасының иң яхшы курсантлары Вадим Гусев, Булат Габдрахманов һәм Иван Безпрозванный йөрттеләр. Байраклы төркемне кече сержант Даниил Глазырин җитәкли, аның бабасы Мәскәүне Панфилов дивизионы составында саклаган.
Беррәттән Меңьеллык мәйданында урнаштырылган зур экраннарда Мәскәүдә Җиңү парадының туры эфирын кабыздылар, анда Россия президенты, РФ Кораллы Көчләре югары баш команда бирүче Владимир Путин катнашты. Парад белән коры җир гаскәрләре баш команда бирүче армия генералы Олег Салюков җитәкчелек итте, кабул итте – РФ оборона министры Андрей Белоусов. Ил президенты россиялеләрне Җиңү көне белән котлады.
«Без бу тарихи, бөек вакыйгалар турындагы хәтерне дөрес саклыйбыз. Һәм җиңүчеләрнең варислары буларак 9 Май бәйрәмен туган ил, бөтен халык, һәр гаилә, һәрберебез өчен иң мөһим бәйрәм буларак билгеләп үтәбез. Безнең аталарыбыз, бабаларыбыз һәм өлкән бабаларыбыз Ватанны саклап калдылар. Без Икенче бөтендөнья сугышы сабакларын хәтерлибез һәм аның вакыйгаларын бозу, җәлладларны аклау һәм чын җиңүчеләрне ялганлау омтылышлары белән беркайчан да килешмәячәкбез», – диде Владимир Путин.
Аның сүзләренчә, ил халкының бурычы – Кызыл Армия сугышчылары һәм командирлары намусын яклау, төрле милләт вәкилләренең бөек батырлыгы: «Россия нацизм, русофобия, антисемитизм өчен җимерелмәс киртә булды һәм булачак, бу агрессив, җимергеч фикерләрне яклаучылар тудырган тәртипсезлекләр белән көрәшәчәк. Дөреслек һәм гаделлек безнең якта. Бөтен ил, җәмгыять, халык махсус хәрби операциядә катнашучыларга ярдәм итә», — дип ассызыклый Владимир Путин.
«Без Бөек Ватан сугышының һәр ветеранын хөрмәт итәбез, Җиңү өчен гомерләрен биргән һәркемнең хәтере алдында баш иябез. Россия өчен гадел сугышта батырларча һәлак булган сугышчан иптәшләребез алдында баш иябез. Без киләчәктә дә ветераннарга, аларның ватанга карата ихлас мәхәббәтенә, ата йортын сакларга тәвәккәллегенә, кешелеклелек һәм гаделлек кыйммәтләренә тигез караш саклаячакбыз. Бу гореф-гадәтләргә, бу бөек мираска йөрәгебездә иң мөһимен бирәчәкбез һәм аны киләчәк буыннарга тапшырачакбыз», – дип ышандырды Владимир Путин.
Сугыштан кайтмаган, вафат булган ветераннарны бер минут тынлык белән искә алдылар. Аннары Меңьеллык мәйданында РФ Дәүләт гимнын ТР халык артисты Эльмира Кәлимуллина башкарды.
Ветераннарга рәхмәт сүзләре белән Татарстан Республикасы рәисе Рөстәм Миңнеханов мөрәҗәгать итте. «9 май — илебезнең иң төп бәйрәме. Бу күпмилләтле халкыбызның җиңүе көне. Безнең гомумилек һәм бердәмлек символы. Дүрт ел эчендә Бөек Ватан сугышы һәр совет гаиләсе язмышында онытылмас эз калдырды. Безнең республикадан гына да фронтка 700 мең кеше китте, аларның яртысы әйләнеп кайтмады», — дип башлады сүзен Татарстан рәисе.
Шунысын да билгеләп үтәргә кирәк, Икенче бөтендөнья һәм Бөек Ватан сугышлары елларында Кызыл Армия сафларына Татарстанда туып үскән 700 мең кеше чакырылган. Алардан һәлак булганнар һәм яралардан үлгәннәр, хәбәрсез югалганнар дип 378 мең кеше санала. 353 кеше Советлар Союзы герое дип танылды, шуларның 185е – Татарстанда туганнар, ә 168енең язмышы республика белән бәйле. 51 кеше Дан орденының тулы кавалерлары булып танылды.
«Татарстан илнең тыл терәге булды. Безнең хатын-кызлар, картлар һәм балалар, завод-кырларда кеше көченнән килгәнчә эшләп, күптән көтелгән җиңүне якынайтып, фронтны барлык кирәк-яраклар белән тәэмин иттеләр. Безнең батыр фронтовикларыбыз һәм тыл хезмәтчәннәребезнең батырлыгы, аларның пар сугышына нык ышанулары Икенче бөтендөнья сугышының нәтиҗәсен билгеләде. Без җиңүчеләр буыннарының ныклыгын һәм батырлыгын, аларның Ватанга тугрылыгын беркайчан да онытмаячакбыз», — дип ышандырды республика башлыгы.
Рөстәм Миңнеханов сүзләренчә, бүген махсус хәрби операциядә катнашучылар, Бөек Ватан сугышы елларындагы кебек үк, ныклы ихтыяр һәм теләсә нинди сынауларга әзерлек күрсәтәләр: «Бабаларының һәм өлкән бабаларының лаеклы варисы буларак, алар Россия иминлеге һәм суверенитеты өчен батырларча көрәшәләр, һәм без ышанабыз – Җиңү безнең кулда булачак!».
«Кадерле ветераннар, фронтовиклар һәм тыл хезмәтчәннәре, хөрмәтле татарстанлылар сезгә чын күңелдән ныклы сәламәтлек, бәхет һәм иминлек телим. Җиңүче халыкка мәңгелек хәтер һәм сүзләр. Бөек Җиңү көне белән! Ура!», – дип котлады барлык катнашучыларны Рөстәм Миңнеханов. Өч тапкыр «ура»дан соң Татарстан гимнын ТР халык артисты Эльмира Кәлимуллина башкарды.
Каршы марш тавышлары астында Казан гарнизоны начальнигы, генерал-майор Виталий Герасимов парад белән команда итүче полковник Виталий Совинның сафка басуы турындагы докладны кабул итте. Генерал-майор ветераннарны бәйрәм белән котлады һәм, катнашучыларны йөреп чыкканнан соң, парадның әзерлеге турында ТР рәисенә хәбәр итте.
Тантаналы йөрешне гадәттәгечә РФ Оборона министрлыгының Казан суворов хәрби училищесында тәрбияләнүче 100 иң яхшы баладан торган барабанчылар ротасы ачып җибәрде. Яшь суворовчылар 34 парад колоннасына темп һәм ритм бирделәр. Ротаны ТР халык артисты майор Владимир Ионов җитәкли.
Тамашачылар алдында сугыш еллары формасындагы хәрби хезмәткәрләр үтте. Тантаналы чарада Казан гарнизоны хәрбиләре, хәрби училище курсантлары, хәрби кафедралар студентлары, суворовчылар, яшь армиячеләр һәм башка структуралар вәкилләре – барлыгы 2,5 меңгә якын кеше җәлеп ителде.
Аннары тамашачылар алдында 15 берәмлек заманча техника, шулай ук Бөек Ватан сугышы чоры техникасы узды. Колоннаны подполковник Иван Дедиков җитәкләде.
Чара кунаклары легендар Т-34-85 танкын, авыр совет ИС-3 танкын, йөзүче ПТ 76 танкын, Икенче бөтендөнья сугышы чорындагы СУ-100 совет танкына каршы үзйөрешле артиллерия җайланмасын, легендар «Катюша»ны, 37 мм автомат зенит пушкасы АЗП-37не, МВ-650 мотоциклларын, 30 мм пушка белән коралланган БТР 82АМ бронетранспортерын күрә алды.
Заманча техникадан өр-яңа Т-90М «Прорыв» хәрби танкы, Т-80 бвм танкы һәм Т-72 Б3А танкы, «Терминатор» танкларга ярдәм итү хәрби машинасы, БМП-3 пехота машинасы, РЭМ-КЛ ремонт-эвакуация машинасы узды. Колоннаны ретротехника ГАЗ АА, Газ 67, Фаэтон Газ 11-40 тәмамлады.
Парадны театральләштерелгән эпилог тәмамлады. Анда Казанның җыелма хоры катнашучылары Владимир Харитонов сүзләренә композитор Давид Тухмановның «День Победы» җырын башкардылар.
Парадтан соң кунаклар мәйданда урнашкан хәрби-патриотик күргәзмә белән таныша алдылар, шулай ук кыр кухнясын татып карадылар. Меңьеллык мәйданында бәйрәм программасы көн дәвамында дәвам итәчәк.
Сәнгать осталарының һәм яшьләр төркемнәренең «Җырлаучы Казан» кичке концерт программасы 19:00 сәгатьтә башлана. Җиңүнең 80 еллыгына багышланган бәйрәм кунаклары халык караокесы форматында артистлар белән бергә сугыш еллары җырларын башкара алачак.
22:00 дә Татарстан башкаласы өстендә бәйрәм салюты яңгыраячак, аны Казансу елгасы акваториясенең алты ноктасыннан җибәрәчәкләр. Ул алты минуттан артык дәвам итәчәк.
Исегезгә төшерәбез, бәйрәм чаралары Казанда иртәдән башлана. Җиңү паркында Рөстәм Миңнеханов һәм Илсур Метшин дан мемориаллары колоннадасының Мәңгелек утына, шулай ук һәлак булган сугышчыларның Аналары һәм Тол хатыннары монументына, Совет Солдаты һәйкәленә чәчәкләр
салдылар , шунда ук МХОда катнашучыларга мемориал төзелә торган
урынга истәлекле таш салдылар.