Harley-Davidson покрышкасы, кальян колбасы һәм балалар чанасы – Казан сулыклары төбендә гадәти булмаган табылдыклар

Harley-Davidson покрышкасы, кальян колбасы һәм балалар чанасы – Казан сулыклары төбендә гадәти булмаган табылдыклар

<div class="detail-picture"> <img src="https://kzn.ru/upload/iblock/d7f/8202252c_31f9_4bab_875d_8c6dc8d1ff3d-_-kopiya.jpg"> <p class="detail-picture__caption"> Фото: <span style="color: #8e8e8e;">Рус география җәмгыяте матбугат хезмәте</span> </p> </div> <p> <span style="color: #3d3d3d;">(Казан шәһәре KZN.RU, 12-нче октябрь, Алинә Бережная). Җәйге чорда экологик акцияләр вакытында Рус география җәмгыяте дайверлары Казан сулыклары төбеннән 20 кубометрдан артык чүп-чар җыйдылар, тулаем алганда, төбеннән һәм яр буе линиясеннән – 108 кубометр. Майдан сентябрьгә кадәр Тирән, Урман, Комсомол, Зөбәрҗәт күлләре, Казансу елгасы чистартылды. Даими экологик акцияләргә карамастан, яр буйлары һәм сулыклар үзләре бик тиз чүпләнә. Су төбендә ниләр яшеренгән, балыклар ни белән туклана, Казанда иң каты пычранган сулык кайсы? Бу хакта KZN.RU порталы укучыларына Рус география җәмгыяте дайверы Светлана Родченко сөйләде.</span> </p> <h3><span style="color: #222222;">«Сулыкның өслеге шундый чиста, шома, әмма төбендә әллә нинди сюрпризлар бар»</span></h3> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Рус география җәмгыяте дайверлары кайчаннан бирле сулыкларны чистарту буенча экологик акцияләрдә катнашалар? Ни өчен сез бу акциягә кушылдыгыз?</span></b> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">С. Е.:</span></b><span style="color: #3d3d3d;"> 2011 елда дайверлар сулыкларны чүп-чардан чистарту буенча экологик акцияләргә кушылды. 10 ел бер мизгел кебек үтеп китте.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;"><img width="522" src="https://kzn.ru/upload/iblock/7a7/444465ca_76ad_4126_a3c7_9e1356f69c12.jpg" height="392" class="img-left"> Су асты дөньясы уникаль – бу әйтерсең, үз халкы, флорасы белән параллель чынбарлык. Еш кына картиналарда елгаларның, күлләрнең үтә күренмәле суын, матур балыкларны, үсемлекләрнең төрлелеген күрергә була,тик чынлыкта исә, киресенчә. Менә хәзер без сезнең белән Черек күл буенда утырабыз, аралашабыз һәм сулыкның өслеге дә шундый чиста, шома, әмма аның төбе тулык сюрпризлар.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Мин беренче тапкыр экологик акциядә катнашып, төпкә төшкәч, шок хәлендә калдым. Юк, мин анда чүп-чар барлыгын белә идем, тик бу күләмдә түгел дип. Һәм менә, әлеге ямьсез күренешне күреп, яшен тизлеге белән кире менү теләге туа, чөнки куркыныч, ә алга таба нәрсә булачак…</span> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Һәм Казан сулыклары төбендә нәрсәләр яшеренеп ята соң?</span></b> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">С. Е.: </span></b><span style="color: #3d3d3d;">Анда нәрсә генә юк ... иң киң таралганы – ПЭТ-шешәләр, дымлы салфеткалар, пластик, бер тапкыр кулланыла торган савыт-саба да, пыяла таралар да очрый. Боларның берсе дә таркалмый, еллар буе төптә ятарга мөмкин. Үткен пластмас чәнечкегә кеше басып аягын яраларга мөмкин, ләкин ул яраны эшкәртә һәм пластырь белән ябыштырып куя ала, ә бит суда балык, кыслалар һәм башка фауна вәкилләре яши, алар ашау белән бергә чүп тә йоталар. Еш кына төбтән күтәрелгән шешәләр ком белән тутырылган һәм капкач белән ябылган, һәм моны кешеләр эшли, өстәвенә, аңлап.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Мин әле кызыклы закончалыкны да күрдем. Еш кына судан люкс брендлы буш шешәләр табам һәм менә бу миңа аңлашылмый: кеше сәламәт яшәү рәвешен сайлый, сәламәтлегендә экономияләми, яхшы су эчә, ә үзе табигатьне пычрата. Парадокс.</span> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Нинди иң гадәти булмаган табылдыкка тап булдыгыз?</span></b> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">С. Е.:</span></b><span style="color: #3d3d3d;"> Harley-Davidson мотоциклы, КАМАЗ покрышкалары, кальян колбасы, металл катушка, чана, винил пластинкасы.</span> </p> <h3><span style="color: #222222;">«Чүп-чар катламлап ята, чокырларда хәтта төбен дә табып булмый.</span></h3> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Казанда кайсы сулык иң пычрагы?</span></b> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;"><img width="522" src="https://kzn.ru/upload/iblock/fd2/e98b9960_b057_4507_8431_fe48960bcc4e-_-kopiya.jpg" height="392" class="img-right"> С. Е.</span></b><span style="color: #3d3d3d;">: Урман күле. Без анда ике тапкыр ай ярым аерма белән акция уздырдык һәм сулык чистармады. Бу җәй эчендә без бу сулык төбеннән чүп-чарны узган елгыга караганда өч тапкыр күбрәк җыйдык.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Тирән күл дә аннан калышмый. Чүп-чар катламлап ята,чокырларда хәтта төбен дә табып булмый. Өстәвенә, бу проблема елдан-ел кабатлана, хәл начарлана.</span> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Ә пляжларга килгәндә. Алар белән эшләр ничек тора?</span></b> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">С. Е.:</span></b><span style="color: #3d3d3d;"> Су коену сезоны башланыр алдыннан без төп территориясен мөмкин кадәр чистартабыз. Анда да проблемалар аз түгел, биш баллы шкала буенча чисталыкны өчле балл, тик минус белән бәяләргә мөмкин.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Дәрвишләр бистәсендәге Комсомол күлендә хәл яхшырак. Җирле халык ял итү урыннарына аңлы рәвештә карый, пляжның яр буе линиясе янында чүп-чар юк диярлек, әмма урман-парк зонасына керәсең икән анда шешәләр, пакетлар күп. Һәм бу кәефне төшерә. Кешеләр табигатькә азык-төлек пакетлары белән килә, ни өчен, ял иткәнн соң, алар шул ук пакетларга чүп-чарларын салып, аны контейнерларга ташлый алмый?</span> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Җәй буена су төбеннән күпме чүп-чар җыйдыгыз?</span></b> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">С. Е.: </span></b><span style="color: #3d3d3d;">Без якынча статистиканы алып барабыз, төбеннән күтәрелгән бөтен тараны бушатабыз һәм изәбез. Бу ел эчендә сулыклар төбеннән без 20 кубометр чүп-чар күтәргәнбез – бу бер зур КамАЗ. Экологик акцияләр вакытында барлыгы 108 куб чамасы чүп-чар җыелды.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Чүп җыю процессы үзе бер сәгать тирәсе бара ,бу вакыт эчендә тәҗрибәле дайвер төптән шыплап тутырылган 3-4 капчык чүп күтәрә. Өстәвенә, капчыкка сыймый торган зур чүпләрне дә күтәрәбез. Әмма еллар буе тупланган чүп-чарны җыеп бетереп булмый. Күп кенә предметларны кул белән казып алырга туры килә, алар шул кадәр төпкә ябышып кергәннәр.</span> </p> <h3><span style="color: #222222;">«Әгәр ата кеше баласы каршында тәмәке төпчеген җиргә ташлый икән, нинди тәрбия турында сүз барырга мөмкин»</span></h3> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Сез беренче ел гына дайвер булып эшләмисез, бездә яшәүчеләр чүпләмәскә өйрәндеме? Яки табигатьтә атылган чүп-чарның саны ел саен артамы?</span></b> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;"><img width="522" src="https://kzn.ru/upload/iblock/b39/97f40997_de52_4b32_869c_dbfcfd94e800-_-kopiya.jpg" height="392" class="img-left"> С. Е.</span></b><span style="color: #3d3d3d;">: Пычрану проблемасы күптән бар. 1994 елда мин мәктәпне тәмамладым, ул чакта бездә экологик тәрбия дәресләре бар иде. Бүген Казан актив рәвештә үсә, безгә башка шәһәрләрдән кешеләр даими яшәр өчен күченә, димәк, халык саны арта. Кызганычка каршы, табигатькә сакчыл карарга кирәк дип санамый, шуңа күрә чүп-чар кимеми.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Экологик тәрбия балачактан ук булырга тиеш. Ата-аналар үз үрнәкләрендә чүпләмәскә ярамаганлыгын күрсәтергә тиеш. Тик, әгәр ата кеше баласы каршында тәмәке төпчеген җиргә ташлый икән, нинди тәрбия турында сүз барырга мөмкин.</span> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Акцияләр үткәрү чорында водолазлар арасында бурычлар ничек бүленә? Бер чарада күпме дайвер катнаша?</span></b> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">С. Е.:</span></b><span style="color: #3d3d3d;"> 5-тән 15-кә кадәр дайвер. Без яр буеннан чистарта башлыйбыз һәм акрынлап тирәнгә керәбез. Бөтен сулыкны әйләнеп чыгарга тырышабыз. Без территорияне шартлы рәвештә бүләбез. Су астында мин компас белән эш итәм, әгәр минем квадрат белән янәшә чүп-чар күрсәм, аны, һичшиксез, алам. Без бит барыбыз да бер максат – Казанны чистарак итү белән бәйле.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Төпкә парлап чумабыз. Кулдаш – ул икенче күз, ярдәм һәм таяныч. Әгәр чумганда берәр хәл булса, кулдаш ярдәмгә килә. Без су астында килешү буенча гына аерыла алабыз, әйтик, кемнеңдер чүп-чар капчыгы тизрәк тулса.</span> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Экологик акцияләрдә дайверның эше гадәти чумудан аерылып торамы?</span></b> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">В. В.:</span></b><span style="color: #3d3d3d;"> Чуму максатлары белән генә булса инде. Экологик акцияләрдә без чүп-чар җыябыз, ә гадәти су астына төшкәндә – сулыкны, аның флорасын һәм фаунасын тикшерәбез. Гомумән, су төбендә бөтен хис-тойгылар тупаслана, күрү генә бар. Һәр су астына төшү уникаль, хәтта таныш маршрутта да ниндидер яңалык табарга була. Төп буйлап барасың, ә каршыңа балык йөзеп килә, аптырап карый, күзәтә. Күптән түгел Зөбәрҗәт күлендә мин кысла белән таныштым. Ул төп буенча үрмәли иде, озак кына мине күзәтеп торды, аның кыскычында ак таш бар иде, мин аңа кулымны суздым, ә ул әкрен генә ташын яшерә башлады. «Ярый, син үз дөньяңда, алга таба бар», – дип уйладым һәм йөзеп киттем.</span> </p> <p> <i><span style="color: #3d3d3d;">Материалда Рус география җәмгыяте һәм Светлана Родченко фотолары кулланылды</span></i> </p> <p>   </p>

2021-10-12T10:19:41+0300