Елизавета Чубакова пет-френдли мәдәниятенең идеаль үсеше турында: «Бу һәр хайван кирәк, кадерле һәм сөекле булган дөнья»

Елизавета Чубакова пет-френдли мәдәниятенең идеаль үсеше турында: «Бу һәр хайван кирәк, кадерле һәм сөекле булган дөнья»

<p> <span style="color: #222222;">2023 елгы Бөтенроссия йорт хайваннарын исәпкә алу нәтиҗәләре буенча, казанлылар 500 меңгә якын хайван: 364 мең мәче һәм 126 мең эт асрыйлар. Тулаем Россия буенча йорт хайваннары саны ел саен арта, бу пет-френдли мәдәнияте үсешенә китерә. Бүгенге көндә популяр булган фәлсәфә нәрсәдән гыйбарәт, Казанда ул ничек үсә, койрыклылар хуҗаларына нәрсә җитми – бу һәм башка сорауларга KZN.RU порталы хәбәрчесенә шәһәр халкы һәм «Дог-френдли Татарстан» проектының комьюнити-менеджеры Елизавета Чубакова җавап бирде.</span> </p> <h3><span style="color: #222222;">Пет-френдли мәдәнияте нәрсә ул </span></h3> <p> <span style="color: #3d3d3d;">«Күпләр дог- яки пет-френдли мәдәнияте дигәндә, хайван белән керү мөмкинлеге булган ябыштыргычлы кафены күз алдына китерә. Әлбәттә, мондый оешмалар – мәдәниятнең пет-френдли өлеше, ләкин глобаль яктан ул хайваннар булуга лояль һәм аларның ихтыяҗларын исәпкә ала торган мохит булдыруны күздә тота. Монда хайваннарны карау һәм тәрбияләүдә җаваплы мәдәниятне үстерү, бизнес-берләшмәләр белән эшләү, законнар базасын булдыру керә», – дип аңлатты Елизавета Чубакова.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Ул билгеләп үткәнчә, «җаваплы мәдәният» төшенчәсе бер үк вакытта берничә яктан комплекслы эшне күздә тота. Әйтик, хуҗалар хайваннарны асрарга, сәламәтлекләрен тикшереп торырга һәм тәрбияләргә, аларның санын контрольдә тотарга, законнарны үтәргә тиеш. Җәмгыятьтән йорт хайваннары – башка кешеләр тормышының бер өлеше дип кабул итү, шулай ук кайвакыт кешеләрнең яклаучысыз төркемнәргә, шул исәптән хайваннарга да, булган шәфкатьсезлеген киметү таләп ителә. Дәүләт ягыннан койрыклыларны тоту, үрчетү һәм исәпкә алу, тиешле инфраструктураны үстерү буенча нормаларны билгеләячәк законнар базасын булдыру зарур.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">«Мин юкка гына беренче чиратта хайваннарның хуҗаларын искә алмадым, алар пет-френдли мәдәниятенең бөтен концепциясендә мөһим нокта булып торалар. Шуңа күрә бу төркемнең үзен ничек күрсәтүе, берләшмә эчендә һәм калган тирәлек белән ничек мөнәсәбәтләр төзүе мөһим», – дип ассызыклады спикер. </span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">«Пет-френдли мәдәният – ул хайван белән кибет яки кафега керү мөмкинлеге генә түгел, безнең, җәмгыятьнең, хайваннарның гадәтләре, сәламәтлеге һәм иминлеге турында никадәр белүебез, шулай ук якланмаган төркемнәрнең мәнфәгатьләрен кайгыртырга әзерлегебез»</span> </p> <p> <b><span style="color: #222222;">Елизавета Чубакова</span></b> </p> <p> <span style="color: #8e8e8e;">«Дог-френдли Татарстан»</span><span style="color: #8e8e8e;"> проектының </span><span style="color: #8e8e8e;">комьюнити-менеджер</span><span style="color: #8e8e8e;">ы</span><span style="color: #8e8e8e;"> </span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;"> </span> </p> <p> <b><span style="color: #222222;">Казанда </span></b><b><span style="color: #222222;">концепция </span></b><b><span style="color: #222222;">ничек үсә </span></b> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Татарстанның Россиянең башка төбәкләреннән мөһим аермасы – хайваннарга карата җаваплы мөнәсәбәт мәдәниятен үстерүгә юнәлдерелгән проектның булуы. «Дог-френдли Татарстан» инициативасын республика шәһәрләрен үстерү институты 2022 ел ахырында төбәк башлыгы кушуы буенча тормышка ашырды.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">«Башта проект инфраструктураны үстерү бурычларын үз өстенә алырга тиеш иде, мәсәлән, урамда йөрү өчен мәйданчыклар. Әмма шактый тиз шунысы аңлашылды: бу бурыч – хайваннары булган һәм хайваннарсыз кешеләрнең сыйфатлы һәм уңайлы яшәве өчен хәл ителергә тиешле бурычларның кечкенә өлеше», – дип уртаклашты Елизавета Чубакова.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Бу вакыт эчендә проект командасы җитәкчелегендә этләрне йөртү һәм өйрәтү өчен өч мәйданчык барлыкка килде, шул исәптән икесе «Светлая долина» паркларында һәм Салават Күпере торак районында. Тагын бер мәйданчык күптән түгел Әлмәттә ачылды, калган дүрт объект проектлау яки финанслау эзләү процессында.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Моннан тыш, Татарстан Республикасы Министрлар Кабинетының терлекләрне карау һәм йөртүне регламентлаучы карары кабул ителде. Норматив-хокукый акт таләп ителде, чөнки <a target="_blank" href="https://www.consultant.ru/document/cons_doc_LAW_314646/">хайваннар белән җаваплы мөгамәлә итү турындагы гамәлдәге федераль закон</a> «төрле төркемнәр белән аңлату өчен күп киңлекләр бирә». Хәзер йорт хайваннары белән бәйле инфраструктура төзелешенә структур яктан якын килергә ярдәм итәчәк документ булдыру өстендә эш алып барыла.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Комьюнити-менеджер билгеләп үткәнчә, урамда үз хайваны артыннан җыештыру таләпләрен беркетү һәм караучысыз хайваннар санын киметүне дә кертеп, тагын бик күп эш башкарырга кирәк. Соңгы юнәлеш буенча Татарстан башкаласының уңай тәҗрибәсен билгеләп үтәргә була, анда 2020 елдан «Казан – ташландык хайваннарсыз шәһәр» проекты гамәлгә ашырыла. Ул йорт хайваннарын, шул исәптән хуҗалык хайваннарын түләүсез стерилизацияләүне, белем бирү программаларын һәм проектларын гамәлгә ашыруны, шәһәр халкы һәм оешмалар өчен грант конкурсларын үз эченә ала. Бүгенге көндә Казанда хайваннар өчен биш приют ачылган, ә анда тәрбияләнүчеләрне «Дуслык тәпие» акцияләрендә яхшы кулларга урнаштыралар. Нәтиҗә: дүрт елга якын вакыт эчендә гражданнардан караучысыз хайваннарны аулау буенча мөрәҗәгатьләр саны 1,3 тапкырга, ә тешләүләр саны 1,2 тапкырга <a target="_blank" href="https://kzn.ru/meriya/press-tsentr/novosti/330-khozyayskikh-sobak-besplatno-sterilizovali-v-kazani-s-nachala-maya-po-gorodskoy-aktsii/?lang=ta">кимегән</a>. </span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Инфраструктурага килгәндә, Казанда этләрне йөртү өчен 17 мәйданчык ачык. Хәзер тагын берсен Заря урамындагы скверда төзекләндерәләр, дип хәбәр итте Башкарма комитет җитәкчесе урынбасары Искәндәр Гыйниятуллин. </span> </p> <p style="background: white;"> <b><span style="color: #00183c;">Этләр йөртү мәйданчыклары булган иҗтимагый киңлекләр</span></b> </p> <p style="background: white;"> <span style="color: #3d3d3d; background: white;">Тинчурин, Урицкий исемендәге парклар, «Континент», «Крылья Советов», «Комсомолец», Сәет-Галиев исемендәге мәдәният йорты янындагы, «Весна», «Светлая долина» торак комплекслары янындагы парклар, Салават күпере торак районында, «Ак чәчәкләр», Ю.Фучик урамындагы бульварлар, Горки-Әмәт урманы</span> </p> <p style="background: white;"> Кайбер җәмәгать киңлекләрендә дог-бокслар – хайваннар артыннан җыештыру өчен пакетлар салынган тартмалар урнаштырылган. Аларны «Черек күл», «Комсомолец» паркларында, «Светлая долина» торак комплексы янында һәм Салават күпере торак районында, Ю.Фучик урамындагы бульварда һәм Горки-Әмәт урманында табарга мөмкин. Соңгы урында вендинг аппараты да эшли, анда уенчыклар, тәм-томнар һәм хайваннар артыннан җыештыру өчен пакетлар сатып алырга мөмкин. </p> <p style="background: white;"> Өйрәтү мәйданчыклары ТР Спорт-гамәли этләр үрчетү Федерациясе территориясендә (Патрис Лумумба ур., 58а) һәм Шәһәр балалар экология-биология үзәге (Космонавтлар ур., 57) территориясендә урнашкан. </p> <h3><span style="color: #222222;"> </span><span style="color: #222222;">«</span><span style="color: #222222;">Омтылыр урын бар</span><span style="color: #222222;">»: казан</span><span style="color: #222222;">лылар</span><span style="color: #222222;"> </span><span style="color: #222222;">пет-френдли мохитенең өстенлекләре һәм җитешсезлекләре турында </span></h3> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Казанда пет-френдли мәдәнияте турындагы фикерләре белән эт һәм мәче хуҗалары уртаклашты. Әйтик, <b>Мария</b> шәһәрдә аның мәчесе өчен барысы да диярлек җитәрлек дип саный. Ул билгеләп үткәнчә, соңгы елларда Казанда этләр йөртү өчен мәйданчыклар төзелә, шуңа күрә мәчеләр өчен охшаш территорияләрне төзекләндерү бик әйбәт булыр иде. Тагын бер идея – терлек азыгы булган вендинг автоматларын тарату. «Бу күңелле бонус, бигрәк тә йортсыз мәчеләрне күрсәң», – диде Мария.</span> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Лия</span></b><span style="color: #3d3d3d;"> бәяләвенчә, шәһәр мохитендә аның хайваны белән яшәү өчен уңай инициативалар җитәрлек, ләкин алар тулы күләмдә тормышка ашырылмый яки акрын үсә. Казанда яшәүче хатын-кызны зоологик кибетләр һәм этләр йөртү мәйданчыклары, ветеринария клиникалары булу сөендерә. Кыз кимчелек дип хайваннар өчен күңел ачу программасының начар булуын һәм уеннар өчен киңлекләрнең аз булуын атады: «минем яраткан Жун актив һәм аралашучан, шуңа күрә башка хуҗалар һәм аларның йорт хайваннары катнашында күбрәк кызыклы чаралар күрәсе килә. Уен зоналары да сөендерер иде, Салават күпере торак районында моңа охшаш урын барлыкка килгән, дип ишеткән идем, ләкин барыбер мондый мәйданчыклар бик аз».</span> </p> <p> <b><span style="color: #3d3d3d;">Александр </span></b><span style="color: #3d3d3d;">этләр белән йөргәндә кибет хезмәткәрләренең лояль мөнәсәбәтен һәм оешмаларда дустанә якын килүне акрынлап популярлаштыруны телгә алды. Шулай ук ул шәһәр халкына хайваннарны карау һәм алар белән эш итү темалары буенча активрак аңлату эшләре кирәклеген ассызыклады – мондый очрашулар йорт хайваннары хуҗаларына да, башка кешеләргә дә файдалы булачак. «Без кечкенә дустым Римус белән шәһәрдәге пет-френдли мәдәниятеннән канәгать, дип әйтергә мөмкин. Мин аның соңгы елларда ничек үсүен күрәм, һәм вакыт узу белән без йорт хайваннары хуҗалары һәм шәһәрнең башка кешеләре өчен чыннан да уңайлы мохит булдыра алачагыбызга ышанам», – дип билгеләде Александр.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Маруся кушаматлы мәче хуҗасы <b>Дарья</b> фикеренчә, Казанда башка шәһәрләр белән чагыштырганда хайваннар өчен бик күп уңайлы карарлар кабул ителгән, әмма җәмгыятькә хайваннар өчен яхшы, уңайлы һәм функциональ яктан бай мохит формалаштыру өчен омтылырлык нәрсәләр бар. Проблемалар арасында хатын-кыз фатирларда тавыш изоляциясенең дәрәҗәсе начар булуын һәм торак комплексларда хайваннарны тәрбияләү өчен махсус зоналарның булмавын аерып күрсәткән.</span> </p> <h3><span style="color: #222222;">П</span><span style="color: #222222;">ет-френдли </span><span style="color: #222222;">мәдәнияте үсешенең камил сценарие нинди? </span></h3> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Елизавета Чубакова пет-френдли мәдәниятенең акрынлап төрле өлкәләргә интеграциясе йорт хайваннары хуҗаларына һәм алар булмаган кешеләргә уңай йогынты ясаячагына ышана. Әгәр җәмгыятьтә койрыклыларны карау һәм тәрбияләүгә җаваплы якын килү нормага әйләнсә, урамнарда яшәүчеләр тәрбияле һәм идарә ителә торган хайваннарны каршы алачак. Ә хайваннар артыннан җыештыру нормасын беркеткәндә, шәһәр чистарак һәм һәркем өчен күңеллерәк булачак. Урамда йөрү мәйданчыклары ял итүчеләр агымын аерачак һәм хайваннар белән булу өчен легаль территория бирәчәк.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;"> «Хәбәрдарлык һәм җаваплылык бервакыт караучысыз хайваннарның санын киметергә мөмкинлек бирә торган дәрәҗәгә җитәчәк»</span> </p> <p> <b><span style="color: #222222;">Елизавета Чубакова</span></b> </p> <p> <span style="color: #8e8e8e;">«Дог-френдли Татарстан»</span><span style="color: #8e8e8e;"> проектының </span><span style="color: #8e8e8e;">комьюнити-менеджер</span><span style="color: #8e8e8e;">ы</span><span style="color: #8e8e8e;"> </span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Тулаем алганда, пет-френдли мәдәнияте һәркем өчен: йорт хайваннары һәм аларның хуҗалары өчен дә, йорт хайваннары булмаган кешеләр өчен дә куркынычсыз һәм уңайлы шартлар тудыра. Бу юнәлешнең үсеше шәһәр өчен мөһим адым булып санала, чөнки яңа тенденция сыйфатлы шәһәр мохитен генә түгел, ә җәмгыятьтә үз-үзеңне тоту культурасын да чагылдыра.</span> </p> <p> <span style="color: #3d3d3d;">Пет-френдли мохитенең идеаль сценарие турындагы сорауга җавап биреп, Елизавета Чубакова сүзнең хайваннары булган һәм булмаган кешеләр арасында низаглар булмаган, һәркем хайванга карата үз гамәлләре өчен җаваплылыкны аңлый һәм кабул итә торган, нәкъ менә кешенең җаваплы мөнәсәбәте хисабына югалган, ташланган һәм урамда туган хайваннар саны кимиячәк дөнья турында баруына игътибар итте. «Бу һәр хайван кирәкле, кыйммәтле һәм сөекле, ә аларның ихтыяҗлары канәгатьләндерелә торган дөнья», – дип йомгаклады сүзен Елизавета Чубакова.</span> </p>

2024-09-04T14:55:00+0300